Trembowla - Kossak Zofia.doc

Biografia

Zofia Kossak-Szatkowska primo voto Szczucka. Jedna z najwybitniejszych pisarek XX wieku, publicystka, współzałożycielka społeczno-katolickiej organizacji Front Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom („Żegota”). Odznaczona medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” oraz tablicą pamiątkową w Jerozolimie.
Zofia Kossak-Szatkowska primo voto Szczucka (1889-1968) wywodzi się z rodu wybitnych malarzy. Jest córką Tadeusza, bliźniaczego brata Wojciecha Kossaka i wnuczką Juliusza Kossaka. Urodzona w Kośminie nad Wieprzem, dzieciństwo i młodość spędziła na Lubelszczyźnie i na Wołyniu, gdzie przeżyła piekło rewolucji bolszewickiej. Swoje wspomnienia z tego okresu opisała w „Pożodze”, która jednocześnie stała się jej udanym debiutem literackim. Po śmierci męża, Stefana Szczuckiego, osiadła w 1923 roku w Górkach Wielkich na Śląsku Cieszyńskim, gdzie ponownie wyszła za mąż w 1925 roku za Zygmunta Szatkowskiego, oficera WP i historyka wojskowości. W okresie międzywojennym w Górkach Wielkich powstały jej najwybitniejsze utwory: książki poświęcone Śląskowi (m.in. „Nieznany kraj”, „Wielcy i mali”), utwory dla dzieci i młodzieży („Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata”, „Topsy i Lupus”, „Bursztyny”), opowieści hagiograficzne („Szaleńcy Boży”), a przede wszystkim wielkie powieści historyczne, wśród których trylogia: „Krzyżowcy”, „Król trędowaty”, „Bez oręża”, tłumaczona na 16 języków, przyniosła jej rozgłos i znaczące nagrody. W 1939 roku Zofia Kossak opuściła Górki Wielkie. Lata okupacji spędziła w Warszawie. Zaangażowana w pracę konspiracyjną, redagowała podziemną prasę, była współzałożycielką Rady Pomocy Żydom („Żegota”). Za tego rodzaju działalność została odznaczona medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” oraz tablicą pamiątkową w Jerozolimie. Przeżyła Oświęcim („Z otchłani”), a potem Pawiak, gdzie została skazana na śmierć. Uwolniona w lipcu 1944 roku dzięki staraniom władz podziemia, wzięła udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie wyjechała z kraju i przebywała w Anglii. Razem z mężem pracowała w trudnych warunkach na Trossell Farm. „Wspomnienia z Kornwalii 1947-1957” wydane w 2007 roku stanowią zbiór barwnych zapisków z tamtego okresu. Podczas przymusowej emigracji powstało wysoko cenione przez zagranicznych krytyków i czytelników „Przymierze”, a także „Rok polski”, i cz. I „Dziedzictwa”. W 1957 roku pisarka powróciła do Polski i osiadła w ukochanych Górkach Wielkich. Zamieszkała w domku dawnego ogrodnika, w którym obecnie mieści się Jej muzeum biograficzne (dwór górecki spłonął w roku 1945). Tutaj spędziła ostatni okres swego życia, pracując wspólnie z mężem nad „Troją Północy”, dalszymi częściami „Dziedzictwa” i innymi utworami. Pochowana została na cmentarzu w Górkach Wielkich obok ojca Tadeusza Kossaka i synka Julka Szczuckiego.

Kalendarium życia Zofii Kossak

1889 narodziny Zofii Anny Kossak na Lubelszczyźnie, w Kośminie nad Wieprzem

1899 brat Zofii Kossak, Witold, tragicznie tonie we Wieprzu

1911 z politycznych względów rodzina przeprowadza się na Wołyń do Skowródek

1913 podejmuje studia malarskie w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych

1913-1914 spędza rok akademicki na studiach w Szkole Rysunku w Genewie

1915 poślubia Stefana Szczuckiego i zamieszkuje w Nowosielicy (w pobliżu Skowródek)

1916 narodziny syna Juliusza Szczuckiego

1917 narodziny syna Tadeusza Szczuckiego

1922 debiut literacki z Pożogą

1923 śmierć męża Stefana Szczuckiego we Lwowie

1923 przenosi się z synkami do rodziców w Górkach Wielkich

1925 drugie zamążpójście – za Zygmunta Szatkowskiego

1926 narodziny syna Witolda Szatkowskiego

1926 śmierć syna Juliusza Szczuckiego

1928 narodziny córki Anny Szatkowskiej

1935 śmierć ojca Tadeusza Kossaka

1939 opuszcza Górki Wielkie i angażuje się w ruch konspiracyjny

1943 syn Tadeusz Szczucki ginie w Auschwitz-Birkenau

1943-1944 aresztowana i osadzona w obozie Auschwitz-Birkenau

1944 przewieziona do Warszawy na Pawiak i skazana na śmierć

1944 uwolniona z Pawiaka bierze udział w Powstaniu Warszawskim,
śmierć matki Anny Kossak

1944-1945 przebywając w Częstochowie pisze wspomnienia obozowe Z otchłani

1945-1957 pozostaje na przymusowej emigracji w Anglii (Londyn, Trossell w Kornwalii)

1957 powraca do Polski

1964 podpisuje List 34

1966 odmawia przyjęcia Nagrody Państwowej I Stopnia

1968 śmierć Zofii Kossak Szczuckiej Szatkowskiej

1976 śmierć męża Zygmunta Szatkowskiego