Łupaszko

Film jest opowieścią o losach Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" - jednego z najwybitniejszych partyzanckich dowódców liniowych w czasie II wojny światowej i w okresie walk zbrojnych z sowiecką okupacją po zakończeniu działań wojennych.
Zygmunt Szendzielarz podczas wojny obronnej w 1939 r. dowodził 2 szwadronem 4 pułku Ułanów Zaniemeńskich, w składzie Armii Prusy. Dostał się do niewoli sowieckiej, z której uciekł jesienią 1939 r. i rozpoczął walkę podziemną. W 1943 został dowódcą 5 Wileńskiej Brygady AK, czyniąc z niej najliczniejszą i najsilniejszą brygadę na Wileńszczyźnie.
Żołnierze Łupaszki walczyli zarówno z Niemcami, jak i wojskami sowieckimi. Jego brak zaufania do Sowietów sprawił, że nie zgodził się uczestniczyć w żadnych rozmowach, na które Sowieci zapraszali polskich oficerów oraz że nie ujawnił się w 1944 r. w ramach operacji Ostra Brama. Nie podzielił losu tysięcy polskich oficerów zamordowanych w Katyniu i innych miejscach kaźni. Po rozkazie o rozwiązaniu AK kontynuował walkę. Jego żołnierze atakowali wojska sowieckie, posterunki UB i działaczy PPR, postępując z nimi z całą bezwzględnością, jako z najeźdźcami i kolaborantami. Oddziały Łupaszki operowały od Podlasia, przez Białostocczyznę, Warmię i Mazury do Pomorza. W latach 1945-1948 jego żołnierze rozbili kilkadziesiąt posterunków MO i UBP oraz kilkanaście placówek Armii Czerwonej. Zlikwidowano około 200 funkcjonariuszy i oficerów NKWD, UBP, MO i Armii Czerwonej.
Mjr Szendzielarz został aresztowany w 30 czerwca 1948 r. Po 2,5-letnim pobytu w więzieniu, torturach i pokazowym procesie został skazany na osiemnastokrotną karę śmierci. Mordu dokonano 8 lutego 1951 r. Od początku swej działalności Łupaszko był otoczony legendą: jako bezwzględnie walczący ze znienawidzonymi Sowietami i ubekami. Równolegle jednak komunistyczny aparat propagandy budował jego czarną legendę, która do dziś jest obecna w niektórych opiniach. Pisano o nim jako o krwawym bandycie, opisywano jego rzekomo krwawe i bandyckie napady, zarzucano współpracę z Niemcami i służbę za imperialistyczne pieniądze. Do zakłamywania tego przyczynili się też niektórzy historycy. Do dziś nie znamy miejsca pochówku mjr. Szendzielarza. Komunistyczni oprawcy często chowali swe ofiary po kryjomu, słusznie obawiając się, że miejsca pochówku żołnierzy wyklętych staną się miejscami kultu dla Polaków. Dopiero 30 czerwca 2008 r. na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach odbył się symboliczny uroczysty pogrzeb mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki".

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder