JAK ZMUSIĆ POLAKÓW DO POROZUMIENIA Z SOWIETAMI.tif

Wstęp i opracowanie Paweł Styrna
JAK ZMUSIĆ POLAKÓW DO „POROZUMIENIA” Z SOWIETAMI?
RAPORT OFFICE OF STRATEGIC SERVICES (1944)
Wprowadzenie
Prezentujemy Państwu memorandum sporządzone przez Wydział Badań i Analiz amerykańskiego wywiadu, czyli OSS (Office of Strategie Services - Biuro Służb Strategicznych), pod koniec II wojny światowej. Dokument ów - „rozważający potrzebę dotyczącego Polski porozumienia pomiędzy USA, Wielką Brytanią i Związkiem Sowieckim oraz proponujący warunki jego zawarcia - możemy traktować jako cenny wgląd w sposób myślenia części amerykańskiego establishmentu politycznego, wojskowego i wywiadowczego ówczesnych i przyszłych stosunkach międzynarodowych, a szczególnie o losach Polski po zakończeniu wojny.
Warto przypomnieć kontekst polityczny towarzyszący powstaniu memorandum. Główne tło stanowiła polityka USA i Wielkiej Brytanii wobec Związku Sowieckiego, w której Polska - od niemieckiej inwazji na ZSRS 22 czerwca 1941 r. - stała się funkcją stosunków pomiędzy Waszyngtonem i Londynem z jednej strony i Moskwą z drugiej. Winston Churchill powiedział wówczas, że „gdyby Hitler najechał piekło, powiedziałbym przynajmniej coś pochlebnego o diable”. W dodatku do „pochlebnych słów” o „wujku Józiu” (Uncle Joe) Brytyjczycy i Amerykanie (po wypowiedzeniu im wojny przez Hitlera 11 grudnia 1941 r.) traktowali wspieranie Sowietów przeciwko Niemcom jako sprawę priorytetową; reszta zagadnień została jej podporządkowana, w tym również Polska, którą Brytyjczycy i Francuzi poświęcili na samym początku wojny Przykładowo, gdy w kwietniu 1943 r. Niemcy ogłosili odkrycie ciał polskich oficerów zamordowanych przez NKWD w Katyniu, Anglo-Amerykanie - którzy prywatnie nie wierzyli w sowiecką wersję wydarzeń - byli przeciwni polskim żądaniom międzynarodowego śledztwa. Podczas konferencji w Teheranie (28 XI-1 XII 1943) Roosevelt i Churchill przekazali Polskę, wschodnie Niemcy i Europę Środkowo-Wschodnią Stalinowi. Na południu jedynie Grecja miała znaleźć się w brytyjskiej strefie wpływów. Ustalono również oddanie ZSRS Kresów Wschodnich RP i wytyczenie granicy polsko-sowieckiej wzdłuż tzw. linii Curzona. W trakcie pisania memorandum fakty te utajniono przed Polakami na życzenie Roosevelta, który ubiegał się o reelekcję w listopadzie 1944 r., i którego po prostu „nie obchodziło, czy kraje graniczące z Rosją zostaną skomunizowane”.