Wszyscy lubimy tajemnice, zagadki i ciekawostki. A największym ich dostarczycielem jest nasza planeta. Zjawiska naturalne na Ziemi bywają przyjazne, ale też niszczycielskie. Jedne niosą strach, drugie – fascynację. Z niektórymi, choćby z deszczem, spotykamy się na co dzień; z innymi w wyjątkowych okolicznościach. Trzęsienia ziemi, tsunami, tornada, erozja, zorza polarna… Z pewnością nie są najbardziej zaskakujące. Zapraszamy na krótką wędrówkę w poszukiwaniu absolutnie niezwykłych dziwów natury, które zaproponowała redakcja popularnych przewodników Lonely Planet. - To niemożliwe…

z chomika tadekzmy

1,6 MB
20 wrz 14 16:02

Błyskawice Catatumbo, Wenezuela.bmp

Błyskawice Catatumbo, Wenezuela

Moc i tajemnica tego zjawiska sprawiły, że mieszkańcy stanu Zulia umieścili je na swoim godle, fladze i w hymnie. Ściany błyskawic rozświetlające połacie nieba nad jeziorem Maracaibo przez całą noc niemal nie wydając przy tym dźwięków do dziś zadziwiają turystów i lokalnych mieszkańców. Tubylcy nazwali je „Catatumbo” – wieczna jasność na niebie.
Powstawanie Catatumbo jest związane z bardzo specyficznym uwarunkowaniami klimatyczno-terenowymi. Ciepłe, wilgotne, zjonizowane masy powietrza znad jeziorem i jego bagnistymi brzegami napotykają na swojej drodze zimne wiatry spływające z okolicznych pasm Andów (sięgających w tych okolicach 3700 m n.p.m.). Tworzą się potężne chmury burzowe oraz łuk elektryczny, który daje początek niemal trwałym wyładowaniom atmosferycznym. Błyskawice można obserwować przez ok. 10 godzin każdej ze 160 nocy (zaczynają się ok. godziny po zapadnięciu zmroku) w roku, do 40 razy na minutę i 280 w ciągu godziny i widoczne z odległości 400 km. O Catatumbo mówi się również często, że są bezgłośne, ale w rzeczywistości pioruny nie są słyszalne przez obserwatorów znajdujących się zbyt daleko od burzy. Są natomiast największym źródłem ozonu dostającego się do troposfery.
Regularność i skala zjawiska czynią je wyjątkowym fenomenem w skali globu. Zrozumiały był szok, gdy w styczniu 2010 r. Catatumbo „zniknęły” na ponad 2 miesiące. Za przyczynę uznano panującą w regionie suszę. Na szczęście, deszcze wróciły, a wraz z nimi „wieczne burze”.
W tym przypadku krótki film warty jest tysiąca słów i zdjęć. Zobacz Catatumbo

z chomika tadekzmy

1,7 MB
20 wrz 14 16:02

Jezioro Pitch.bmp

Jezioro Pitch (Pitch Lake), Trynidad i Tobago

Indianie Chaima mieli powody, by świętować. Zwycięstwo nad innym plemieniem przerodziło się w wielką ucztę. Poświęcone zostały nawet dziesiątki niewielkich kolibrów. W euforii Indianie zapomnieli, że ptaki były wcieleniem duchów zmarłych przodków. Beztroska wywołała gniew boga, który pozwolił pochłonąć całą wioskę w jeziorze smoły. Tyle legenda, choć znaleziska archeologiczne sugerują, że może być w tym ziarenko prawdy…
Nauka zakłada raczej, że okolice miasteczka La Brea leżą na styku dwóch fałdów (uskoków tektonicznych), gdzie ropa naftowa jest wynoszona ku powierzchni Ziemi. Reakcje chemiczne prowadzą m.in. do ucieczki gazów i powstawania asfaltu.
Jezioro w Trynidadzie jest największym - jednym z trzech na świecie - miejscem powstawania naturalnego asfaltu (ang. pitch - pol. smoła). Materiał jest oczywiście eksploatowany (buduje m.in. lotnisko La Guardia w Nowym Jorku), ale zbiornik stanowi też atrakcję turystyczną – wyjątkową w skali Trynidadu. Po 40-hektarowym jeziorze można chodzić - oprócz płynnego centrum, gdzie osiąga największą głębokość (ok. 90 m) – oraz kąpać się, gdy wypełnia się wodą (jej właściwości uznawane są za lecznicze).

z chomika tadekzmy

1,2 MB
20 wrz 14 16:01

Lodowiec Lamberta.bmp

Lodowiec Lamberta, Antarktyda

Lodowce i lądolody zajmują prawie 10% powierzchni lądowej naszej planety. Są największym rezerwuarem słodkiej wody na Ziemi. Powstają w miejscach o ukształtowaniu terenu sprzyjającym gromadzeniu się ogromnych ilości śniegu i takich, gdzie temperatura uniemożliwia jego całkowite stopnienie w ciągu lata. Warunki takie panują m.in. na Antarktydzie i to właśnie tutaj znajduje się największa zwarta pokrywa lodowa, której grubość dochodzi do 5 km.
Tutaj odkryto lodowiec Lamberta - największy na świecie. Jego długość sięga 400 km, a szerokośc prawie 200 km. Jest to osobliwy przypadek także ze względu na warunki, w jakich on powstawał i nadal się tworzy, bowiem warstwa lodu o grubości 1 mm w niektórych miejscach tworzy się około 2000 lat! W jego centralnej części grubość lodu dochodzi do 2500 m.
Wskutek ocieplenia klimatu powierzchnia lodowców na całym świecie zmniejsza się. To w nich znajduje się 75% światowych zasobów wody słodkiej i ponad 2,5 miliarda ludzi czerpie wodę właśnie w oparciu o rzeki wypływające z lodowców.

z chomika tadekzmy

1,5 MB
20 wrz 14 16:01

Jezioro Don Juan.bmp

Jezioro Don Juan, Antarktyda

Antarktyda kojarzona jest z bezkresnym widokiem lodu i śniegu. Można jednak spotkać ogromne obszary bez lodu za to z fantastycznymi formami ukształtowania terenu. Pomimo skąpych opadów w Suchych Dolinach (nazwa dolin w pełni pozbawionych pokrywy lodowej) płynie woda. Na niewielkich wysokościach tworzą się rzeki i jeziora, czemu sprzyja duże nasłonecznienie.
W dolinie Wrighta płynie najdłuższa na Antarktydzie rzeka Onyx, której długość przekracza 40 km. Ponadto w obniżeniach wytopiskowych tworzą się nieduże jeziora, które w porze letniej pozbawiane są pokrywy lodowej.
Istnieje tutaj jednak jezioro, które nigdy nie zamarza. Don Juan z powodu swojego dużego zasolenia nie zamarza nawet w warunkach antarktycznej zimy, podczas której temperatury spadają do -55°C. Jezioro zawiera 40,2% soli – dla porównania zasolenie Morza Martwego wynosi 23,1%. W powietrzu wokół zbiornika odkryto występowanie podtlenku azotu, co może wskazywać na życie mikroorganizmów w jeziorze.

z chomika tadekzmy

1,7 MB
20 wrz 14 16:01

czerwone kraby.bmp

"Inwazja" czerwonych krabów, Australia

Na Oceanie Indyjskim, na południe od wyspy Jawa, leży zamorskie terytorium Australii – Wyspa Bożego Narodzenia. Otacza ją pas rafy koralowej, na samej zaś wyspie występuje typowa dla obszarów równikowych roślinność oraz fauna. Wśród zwierząt na szczególną uwagę zasługuje czerwony krab.
Raz do roku, w porze monsunowej, około 120 mln krabów wędruje lasem w stronę oceanu, aby tam złożyć jaja. Otwarty teren, po którym się poruszają jest dla nich śmiertelnie niebezpieczny, gdyż upał i brak wody wysuszają ich narządy oddechowe. Podczas tej wędrówki na kraby czeka także niebezpieczeństwo ze strony wściekłych żółtych mrówek, które tryskając kwasem w oczy krabów uniemożliwiają im dalszą „podróż”. Samice, którym uda się dotrzeć do wybrzeża zakopują się w jamach, przygotowanych wcześniej przez samce i wyczekują w nich do momentu nowiu księżyca. Wtedy podczas największego odpływu składają jaja w wodzie. Po pewnym czasie z jaj wynurzają się małe kraby i ich miliony zaczynają podróż w przeciwnym kierunku – z oceanu do lasu.
Pytanie: dlaczego ta wędrówka w ogóle ma miejsce? Dlaczego nie mogą żyć w pobliżu wody? Kraby czerwone są bowiem krabami lądowymi, ale muszą składać jaja w oceanie. Rząd buduje dla nich specjalne przejścia nad drogami, ale one przeważnie same wyznaczają swój szlak, dlatego na czas migracji część dróg jest zamykana.

z chomika tadekzmy

1,6 MB
20 wrz 14 16:01

Zaćmienie Słońca.bmp

Zaćmienie Słońca

Ludzkość od wielu wieków była zafascynowana zjawiskiem zaćmienia. W dawnych czasach wierzono, że są one skutkiem gniewu bogów i złą wróżbą. W starożytnym Egipcie były wykorzystywane do celów politycznych.
Mechanizm powstawania zaćmienia Słońca jest obecnie dobrze poznany i wbrew powszechnej opinii nie należy do zjawisk rzadkich. Czym właściwie jest zaćmienie Słońca, kiedy jest ono całkowite i gdzie możemy je obserwować?
Zaćmienie Słońca może być obserwowane na Ziemi z szerokiego pasa – nawet do kilku tysięcy kilometrów, jednak jego całkowita faza zaledwie z niewielkiego fragmentu naszej planety. Zjawisko występuje wówczas, gdy obserwator znajduje się w cieniu Księżyca. Księżyc przysłania całkowicie powierzchnię Słońca, a widoczna staje się dla nas korona słoneczna.
Całkowite zaćmienie Słońca może być obserwowane w tym samym miejscu na Ziemi statystycznie co 370 lat, jednak są regiony, gdzie można się przypatrywać temu zjawisku częściej (np. Australia). W dniach 13-14 listopada 2012 r. miejscowość Cairns w północnej części stanu Queensland będzie jednym z najlepszych do tego miejsc.

z chomika tadekzmy

1,4 MB
20 wrz 14 16:00

Deszcz ryb, Honduras.bmp

Deszcz ryb, Honduras

Deszcz zwierząt - to brzmi naprawdę niesamowicie! Zjawisko niekoniecznie musi być połączone z normalnym opadem deszczu. Jego występowanie miało miejsce już kilkaset lat temu, o czym świadczą liczne podania.
W honduraskim miasteczku Yoro zjawisko opadu zwierząt występuje regularnie. Co roku między majem a czerwcem, zawsze w trakcie intensywnej burzy, na ulice opadają setki ryb. Według lokalnych kronik fenomen trwa już od ponad 200 lat.
Próby wyjaśnienia tego zjawiska dowodzą, że za deszcz ryb (oraz innych zwierząt) odpowiedzialne są silne wiatry i trąby powietrzne. Te ostatnie mogą wciągać z pobliskich zbiorników wodnych żyjące w nich zwierzęta, przenosić na pewne odległości, a w momencie osłabienia zjawiska woda i zwierzęta są porzucane na ziemię.

W przypadku miasteczka Yoro takie wyjaśnienie nie może być satysfakcjonujące. Fakt trąb powietrznych nie jest bowiem zjawiskiem cyklicznym, a deszcze ryb występują w Yoro zawsze o tej samej porze roku. Należy postawić w końcu pytanie: dlaczego deszcze przynoszą tylko jeden gatunek zwierząt? Jeśli potężna nawałnica jest w stanie pobrać ze stawu wodę, to dlaczego podczas opadu nie zawiera ona w sobie również glonów czy żab?
Dla mieszkańców honduraskiego miasteczka deszcz ryb jest cudem. Dla czytających ten artykuł - pewnie zagadką.

z chomika tadekzmy

1,5 MB
20 wrz 14 16:00

Morning Glory, Australia.bmp

Morning Glory, Australia

Spoglądając na chmury często wyobrażamy sobie różne kształty, które mogą nam przypominać pewne rzeczy. Czasami są to przedmioty codziennego użytku, zwierzęta lub nawet ludzkie twarze. Ogranicza nas jedynie wyobraźnia.
W rejonie zatoki Carpentaria, we wczesnych godzinach porannych na przełomie września i października, obserwować możemy niezwykłe zjawisko zwane Morning Glory (Poranna Chwała). Jest to jedno z najbardziej osobliwych zjawisk meteorologicznych.
Bryzy znad zatoki Carpentaria i Morza Koralowego spotykają się nad wnętrzem półwyspu Jork, powodując wznoszenie się mas powietrza. W nocy się ono ochładza, a nad wodami zatoki zachodzi inwersja temperatury. Powietrze znad lądu przemieszcza się po warstwie powietrza o innej temperaturze i „zawija się”. W godzinach porannych powietrze zwiększa swoją wilgotność i tworzy się wspomniana chmura. Formacja taka może osiągać do 1000 km długości, przemieszczając się z prędkością 60 km/h.
Widok szybującej po horyzoncie chmury jest niesamowity, a warunki jakie ona tworzy są wymarzone dla szybowników i paralotniarzy. Miasto Burketown w Queensland na północy kontynentu co roku przyciąga turystów oczekujących widoku Morning Glory.

z chomika tadekzmy

1,4 MB
20 wrz 14 16:00

Pororoca, Brazylia.bmp

Pororoca, Brazylia

Amazonka jest unikatową rzeką. Największa pod względem wielkości dorzecza i zasobności wód, niesie ogromne jej masy, wysładzając wodę Atlantyku na odległość nawet 400 km od ujścia. Lasy Amazonii kryją wiele tajemnic ze świata fauny i flory.
Rzeka zaskakuje nie tylko bogactwem roślin i zwierząt (nie występujących nigdzie indziej). W okolicach lutego i marca, po obfitych opadach i podczas zmiany faz księżyca (głównie zrównania dnia z nocą), fala przypływu Atlantyku napotyka na opór ze strony bardzo silnego nurtu rzeki. Gdy poziom morza jest na tyle wysoki u ujścia, że Amazonka nie jest w stanie go powstrzymać, wtedy ogromna, spiętrzona fala morska z ogromną siłą wdziera się w głąb koryta. Zjawisku towarzyszy wielki huk zwany pororoca, co w języku Indian Tupi oznacza "wielki ryk". Ta potężna ściana wody, poruszająca się z prędkością 25 km/h i osiągająca do pięciu metrów wysokości sieje ogromne spustoszenie na swojej drodze. Może wdzierać się na odległość kilkuset kilometrów w głąb lądu.
Jak każde zjawisko ekstremalne, również pororoca przyciąga amatorów przygód. Mowa tu o surferach, którzy na fali potrafią utrzymać się do kilkunastu minut. W 2003 roku pewien Brazylijczyk zdołał pokonać na takiej fali odległość 12,5 km, utrzymując się na niej przez 37 minut.

z chomika tadekzmy

1,5 MB
20 wrz 14 15:59

Racetrack, USA.bmp

Racetrack, USA

Dolina Śmierci w Kalifornii to najgorętszy i najbardziej suchy region Ameryki Północnej. Temperatura często przekraczająca 50°C, znikome opady i wilgotność względna poniżej 1% stworzyły niesamowity krajobraz – popękaną, słoną skorupę, z mieniącymi się w słońcu minerałami występujących sporadycznie skał.
Znajduje się tutaj jedno z najbardziej zjawiskowych miejsc na naszej planecie – Racetrack Playa. To wyschnięte, słone jezioro, które słynie z wędrujących kamieni. Jest ich ponad 160, rozsianych na powierzchni 8 km2. Wokół nich nie widać żadnych śladów człowieka ani zwierząt. Co i w jaki sposób porusza skały po równinie? Czy istnieje siła natury mogąca przemieszczać ważące nawet 350 kg głazy?
Pierwsza teoria dotyczy silnego wiatru, którego prędkość dochodzi tu do 140 km/h ze względu na położenie w wąskiej dolinie. Zimowe opady, zmieniające podłożę w „ślizgawkę”, plus silny wiatr teoretycznie są w stanie poruszać kamienie. Teoretycznie, ponieważ badania laboratoryjne wykazały, że prędkość wiatru musiałaby mieć co najmniej 280km/h, aby być w stanie przesunąć głaz.
Wysunięto także inną teorię. W porze suchej bakterie znajdują się w głębi ziemi, aby po opadach "wyjść" na powierzchnię. Tworzyć one mogą organiczny szlam, zmniejszający tracie między podłożem a kamieniem. Ślady torów, po których się poruszają zależą od kierunku wiatru, które wprawia je w ruch. Jeśli kierunek wiatru jest stały – są one przesuwane po linii prostej, jeśli zmienny – przemieszczają się zygzakiem.
Brak jest naocznych świadków tego zjawiska, nie zostało ono także nigdy sfilmowane, ze względu na bardzo rygorystyczne zakazy związane z ochroną Doliny Śmierci – m.in. nie wolno instalować żadnych instrumentów na stałe. Możliwe, że grupa naukowców z NASA, która dostała pozwolenie na szersze badania zdoła rozwikłać tą zagadkę.

z chomika tadekzmy

Dodaj plik

Pobierz folder
Zachomikuj folder

11 plików
16,08 MB

bezpośredni link do folderu

Zgłoś jeśli naruszono regulamin