1267384643_by_Modrzew88_500.jpg

Agresja (łac. aggresio – napaść) to w psychologii określenie zachowania ukierunkowanego na zewnątrz lub do wewnątrz, mającego na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej.

Wyróżniana jest m.in.:

* agresja wroga – agresja, która ma na celu zranienie lub zadanie bólu.
* agresja instrumentalna – agresja służąca innemu celowi niż zranienie lub zadanie bólu, np. zastraszenie, usunięcie konkurencji itp.
* agresja prospołeczna – chroniąca interesy społeczne, obrona
* agresja indukowana – powstająca w efekcie psychomanipulacji.
* agresja odroczona
* autoagresja – agresja skierowana na własną osobę

W psychologii nie ma zgody co do przyczyn i mechanizmów powstawania zachowań agresywnych.

Nie wszyscy zgadzają się jednak z definicją agresji, przyjmowaną w psychologii społecznej. Niektórzy badacze rozumieją agresję raczej jako wrodzony popęd, a nie zachowanie. Tak rozumiana jest agresja w teoriach psychologii głębi, np. w psychoanalizie i teoriach pochodnych, psychologii ewolucyjnej oraz po części w neuropsychologii. Wg badaczy z tego nurtu agresja jest popędem wrodzonym, który działa podobnie jak popęd seksualny: wraz z upływem czasu dochodzi do kumulowania się napięcia popędowego, które co pewien czas musi zostać rozładowane w odpowiednim zachowaniu. Ludzie różnią się siłą popędu (czytaj: częstością aktów agresywnych) oraz dojrzałością mechanizmów, które przekładają siłę popędu (impuls popędowy) na zachowanie – czyli dojrzałością reakcji agresywnych. Badacze z tego nurtu skupiają się na opisaniu rozwoju agresji w ciągu życia oraz badaniu biologicznego podłoża agresji (np. wpływu hormonów, genów, neurotransmiterów i innych czynników biologicznych na zachowania agresywne).

Jeszcze inne ujęcie proponuje teoria frustracji - agresji. Badacze ci są zdania, że przyczyną zachowań agresywnych są nieprzyjemne sytuacje i stany – frustracje. W myśl tej teorii zachowania agresywne są zwykle sprowokowane przez czynniki zewnętrzne, które wywołują u ludzi nieprzyjemne stany wewnętrzne takie jak gniew, lęk, ból, nuda etc. Instynktowną reakcją na te nieprzyjemne stany staje jest zachowanie agresywne. Badacze z tego nurtu opisywali przyczyny pojawiania się frustracji, czynniki nasilające frustrację oraz procesy poznawcze, od których zależy interpretowanie danej sytuacji jako frustrującej, w odróżnieniu od sytuacji wywołującej deprywację.


Agresja przeniesiona - wyraz przeniesienia agresji z obiektu niedostępnego na obiekt dostępny.

Przykład: Żołnierz (człowiek) rozczarowany zachowaniem kolegów, przełożonych, zły na samego siebie, zachowuje się agresywnie wobec osób przypadkowych.

Bierna agresja - metoda eksponowania negatywnych emocji, poprzez nękanie psychiczne drugiej osoby. Bierna agresja występuje najczęściej wtedy, gdy poprzez normy kulturowe człowiek zmuszony jest do powstrzymania fizycznej przemocy, choć zdarzają się przypadki kiedy bierna agresja występuje świadomie i celowo.

Bodziec wyzwalający agresję – w psychologii nazwa bodźca, który kojarzy się z agresją, np. pistolet. Badania wykazują, iż taki bodziec przez samo swoje pojawienie się zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia agresji.