Janusz Szpotański - fragment o kolektywie (2m23s).mp3

Janusz Szpotański, pseud. Władysław Gnomacki, Aleksander Oniegow (ur. 12 stycznia 1929 w Warszawie - zm. 13 października 2001), poeta, satyryk, krytyk i teoretyk literatury, tłumacz, szachista - trzykrotny mistrz Warszawy, posiadał również tytuł mistrza krajowego.

Był autorem prześmiewczych poematów komicznych, w których z wdziękiem wyszydzał rządzących w PRL prominentnych działaczy PZPR-u.

W 1951 roku został wyrzucony z powodów politycznych ze studiów na Uniwersytecie Warszawskim. W 1964 napisał sztukę Cisi i gęgacze, czyli bal u prezydenta, opera w trzech aktach z uwerturą i finałem - utwór będący pamfletem przeciwko rządom Władysława Gomułki, którego nazwał w tym utworze Gnomem, a także satyrą na ówczesne postawy inteligencji. W styczniu 1967 został aresztowany i w 1968 skazany na trzy lata więzienia za rozpowszechnianie informacji szkodliwych dla interesów państwa. W czasie wydarzeń marca 1968 Szpotański stał się ulubionym celem niewybrednych ataków I sekretarza. Gomułka nazwał poetę człowiekiem o mentalności alfonsa, a jego utwór - reakcyjnym paszkwilem, ziejącym sadystycznym jadem nienawiści do naszej partii.

W Cichych i gęgaczach, która była rodzajem szopki politycznej, Szpotański wykorzystał i sparafrazował wiele znanych utworów muzycznych (m.in. Horst Wessel Lied jest wykonywany przez chór ZOMOwców z Golędzinowa).

W latach 70. napisał Carycę i Zierkało - satyryczną wizję dziejów Rosji i ZSRR (przy czym carycą w jego ujęciu był Leonid Breżniew).

Towarzysz Szmaciak - to ironiczna apoteoza PRL-u, dzieło będące kwintesencją jego twórczości.