PASTOR ANGELICUS
Papież Pius XII (Eugenio Pacelli)
Pius XII, właśc. Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli (ur. 2 marca 1876 w Rzymie, zm. 9 października 1958 w Castel Gandolfo) – włoski duchowny katolicki, od 1929 r. kardynał, w latach 1939 - 1958 papież.

Urodził się w rodzinie adwokata konsystorii. Pochodził ze szlachty związanej z Watykanem. Był synem Filipa i Virginii Graziosi.

Po ukończeniu katolickiej szkoły powszechnej u Sióstr Bożej Opatrzności uczył się w gimnazjum świeckim. Od dzieciństwa wykazywał zamiłowanie do języków, zwłaszcza łaciny, oraz antyku i muzyki. Wracając ze szkoły do domu, regularnie odwiedzał obraz Marii Panny, Madonny della Strada, wiszący obok grobu Ignacego Loyoli w kościele Il Gesu. Czasem, nawet dwa razy dziennie, "mówił do niej". Z wielką ochotą chodził na koncerty i sztuki, z notesem w pogotowiu, aby w antraktach zapisywać swoje uwagi. Często na posiłkach zjawiał się z lekturą w ręku. Już jako pięciolatek podjął się katechizacji pięcioletniego synka dozorcy w ich domu. Był ministrantem w kościele Chiesa Nuova, a jego ulubioną zabawą było odprawianie udawanych mszy. W 1894 r. uzyskał maturę w Liceum Visconti i wstąpił do seminarium duchownego. W Collegium Capranica studiował filozofię oraz matematykę i grekę. W 1895 r. przeniósł się do rzymskiego Seminarium św. Apolinarego, a na Uniwersytecie Rzymskim uczęszczał na wykłady z literatury i historii. Od 1899 r. kontynuował studia prawnicze na Gregorianum. Święcenia kapłańskie otrzymał 2 kwietnia 1899. W 1902 r. otrzymał doktorat obojga praw. Odbył praktykę w Sekretariacie Stanu, a od 1903 r. był minutantem. 1905 r. został prałatem domowym i rozpoczął współpracę z Pietro Gasparrim – późniejszym sekretarzem stanu. W 1911 r. objął stanowisko podsekretarza, w 1912 r. prosekratarza, a w 1914 r. sekretarza Kongregacji ds. Kościoła. 3 kwietnia 1917 papież Benedykt XV mianował go nuncjuszem w Monachium w Bawarii, a następnie konsekrował go na biskupa tytularnego Sardes. Pacelli negocjował konkordat z Serbią, podpisany bezpośrednio przed pierwszą wojną światową. Jego podpisanie wywołało poruszenie i sprzeciw w Austro-Węgrach, które dotychczas miały zwierzchnictwo nad Kościołem serbskim. Oliwy do ognia dodało zabójstwo austriackiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, co doprowadziło do wybuchu pierwszej wojny światowej.

18 maja 1917 roku Pacelli wyruszył do Monachium, z misją negocjowania pokoju. Sprzeciw budzi nie jego podróż, ale jej wygląd. W czasie podróży zażądał osobnego dużego przedziału, do którego doczepiono dodatkowo zaplombowany wagon z sześćdziesięcioma skrzyniami prowiantu. Aby sprostać tym wymaganiom, jeden z wysłanników Watykanu musiał zaangażować aż cztery ministerstwa rządowe. Sam koszt wyżywienia nowego nuncjusza wyniósł 8 000 lirów. Specjalny wagon z żywnością sprowadzono aż z Zurychu. Przywilej jazdy prywatnym przedziałem w czasie wojny wymagał specjalnego zwrócenia się do kolei państwowych. Po drodze, na wypadek gdyby stało się coś niespodziewanego, postawiono w stan pogotowia zwiadowców na trasie od Rzymu do granicy szwajcarskiej. Minister spraw zagranicznych wystawił Pacellemu specjalne paszporty. Minister finansów włoskiego rządu zaś dał mu specjalne pozwolenia na wywóz z kraju tak dużych ilości żywności objętej embargiem. Sam papież wyraził sprzeciw wobec takich wygód jakich żądał Pacelli.[1]

25 maja 1917 roku Pacelli objął nuncjaturę w Monachium, w pałacu przy Brennerstaße, naprzeciwko (późniejszego) Brunatnego Domu.

W 1920 r. otrzymał nominację na nuncjusza w Berlinie. 16 grudnia 1929 otrzymał kapelusz kardynalski. W 1930 r. został sekretarzem stanu.

W 1933 roku Pacelli przyczynił się do podpisania konkordatu z III Rzeszą. Negocjował go z Hitlerem. Traktat ten pozwalał Watykanowi narzucić nowe prawo kościelne niemieckim katolikom i zapewniał spore uprzywilejowanie katolickim szkołom i duchownym. W zamian katolicka partia polityczna, katolickie organizacje i gazety, zrezygnowały z działalności społecznej i politycznej. Zapewniło to nazistom wolną rękę i brak reakcji ze strony zwierzchnictwa (i podległej mu lokalnej hierarchii) Kościoła Katolickiego. Sam Führer "wyraził opinię, że należy to uznać za wielkie osiągnięcie. Konkordat dał Niemcom możliwości i stworzył podstawy zaufania, szczególnie istotne w nasilającej się walce z międzynarodowym żydostwem".

Po śmierci papieża Piusa XI konklawe trwające tylko jeden dzień dokonało 2 marca 1939 wyboru Eugenio Pacellego na papieża. Przyjął on imię Piusa XII. Po raz pierwszy w historii Kościoła Katolickiego uroczystość koronacji transmitowano przez radio.

W ogłoszonej 20 października 1939 encyklice Summi Pontificatus potępił rozpętanie II wojny światowej przez totalitaryzm Niemiec nazistowskich.

W encyklice Mystici Corporis Christi ogłoszonej 29 czerwca 1943 Pius XII przedstawił naturę Kościoła jako Mistycznego Ciała Chrystusa. Zaapelował w niej również o jedność chrześcijan.

13 lipca 1949 wydał dekret nakładający ekskomunikę na członków partii komunistycznych.

W encyklikach: Orientalis Ecclesiae decus i Sempiternus Rex z 8 września 1951 podjął tematykę święceń diakonów, kapłanów i biskupów.

W wydanej 1 listopada 1950 konstytucji apostolskiej Munificentissimus Deus Pius XII ogłosił - "na usilne prośby wiernych" - dogmat o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny.

Encykliką Ad coeli reginam z 11 października 1954 wprowadził maryjne Święto Królowej Świata.

Encyklika Divino Afflante Spiritu z 1943 r. otworzyła pole do zmian w katolickiej biblistyce, postulując wykorzystanie języków oryginalnych w tłumaczeniach na języki narodowe, zamiast jak dotąd Wulgaty.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Lista encyklik Papieża Piusa XII.

W 1951 r. rozpoczął reformę tygodnia liturgicznego. Ujednolicił post eucharystyczny oraz wprowadził wieczorne msze święte. Dopuścił do częściowego stosowania języków narodowych w liturgii Eucharystii oraz do liturgii niektórych sakramentów.

Był pierwszym papieżem, który uznał znaczenie objawień w Fátimie.

Pius XII zezwolił na prowadzenie na szeroką skalę wykopalisk archeologicznych pod Bazyliką św. Piotra, które miały na celu zidentyfikowanie grobu apostoła św. Piotra.

Doprowadził do otwarcia nowoczesnego centrum radiowego w Santa Maria di Galeria. Był pierwszym papieżem, który stał się znany za pośrednictwem nie tylko radia, ale i telewizji. Audiowizualnym środkom masowego przekazu poświęcił obszerną encyklikę Miranda Prorsus

Dzięki jego inicjatywie, zrealizowanej w 1965 r., powstało przeznaczone dla chłopców edukacyjno-wychowawcze Centrum ELIS w Rzymie.

Związki z Polską [edytuj]

* W 1939 r. tuż przed wybuchem II wojny światowej zaproponował, by Polska zgodziła się na żądania niemieckie – za wszelką cenę chciał nie dopuścić do otwartego konfliktu zbrojnego w Europie; po wybuchu wojny w swojej pierwszej encyklice Summi Pontificatus potępił agresję i wyraził współczucie i łączność z narodem polskim.
* W 1946 r. wyniósł do godności kardynała Adama Stefana Sapiehę, arcybiskupa metropolitę krakowskiego.
* W 1947 r. erygował polską prowincję Zgromadzenia Księży Najświętszego Serca Jezusowego.
* W 1948 r. po śmierci prymasa Polski Augusta Hlonda mianował biskupa ordynariusza lubelskiego Stefana Wyszyńskiego prymasem Polski, arcybiskupem metropolitą warszawskim i gnieźnieńskim.
* W 1952 wyniósł prymasa Stefana Wyszyńskiego do godności kardynała.
* W 1956 r. w encyklice Laetamur Admodum z radością przyjął uwolnienie kardynała Wyszyńskiego z więzienia komunistycznego.
* W 1957 ogłosił encyklikę Invictus Athleta Christi o św. Andrzeju Boboli.
* W 1958 na wniosek administratora apostolskiego archidiecezji krakowskiej Eugeniusza Baziaka mianował Karola Wojtyłę biskupem sufraganem krakowskim.
Pius XII zmarł 9 października 1958 w Castel Gandolfo i został cztery dni później pochowany w Watykanie w Bazylice św. Piotra.

Jego następcą został Jan XXIII, wybrany na konklawe 28 października 1958.
W 1990 r. Jan Paweł II ogłosił Piusa XII Sługą Bożym i rozpoczął jego proces beatyfikacyjny. W maju 2007 r. Komisja kardynałów i biskupów Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w liczbie 13 członków jednomyślnie opowiedziała się za beatyfikacją Piusa XII.

Zgodnie z dekretem Benedykta XVI w grudniu 2007 r. wstrzymano proces beatyfikacyjny papieża Piusa XII – najbardziej kontrowersyjnego pontyfikatu XX wieku przypadającego na najbardziej trudne czasy òwczesnego Koscioła Katolickiego, mianowicie II wojnę światową.
Pius XII zwany także „Anielskim Pasterzem” został uznany przez historię papieżem pochwalającym działania nazistowskich Niemiec.

W 1990 r. badaniami historycznymi nad faktem wspòłpracy Piusa XII z nazistami zajęli sie historycy watykańscy, ktòrzy po niedługim czasie stwierdzili heroiczność cnòt jego pontyfikatu. Obecnie przeprowadzana jest analizacja dokumentòw potrzebnych do beatyfikacji Sługi Bożego Piusa XII.

Nie będzie zapewne łatwo oczyścić mentalności setek tysięcy ludzi, ktòrych historia wprowadziła w błąd oceniając heroicznego papieża wspòłpracownikiem Hitlera....

Nie pozwòlmy jednak, aby pamięć o tym wielkim papieżu została zatarta lub przedstawiana w złym świetle...