Doktryna szoku.zip

Mariusz Szczygieł

ZIP ♦ MOBI, PDF

Druga po Gottlandzie książka Mariusza Szczygła o Czechach. Pierwsze wydanie ukazało się w 2010 roku i zostało przetłumaczone na dziewięć języków. Autor kreśli tło reporterskiej opowieści o współczesnych Czechach i ich kulturze, ale jednocześnie dręczy go zagadnienie, czy można być szczęśliwym bez religii. Jak się państwu żyje bez Boga? To czasem wyrażone wprost, a czasem ukryte pytanie, które reporter zadaje swoim bohaterom. Są wśród nich: przyjaciel Hrabala i poeta fekalny Egon Bondy, najzabawniejsza Czeszka Halina Pawlowsk, rzeźbiarz-prowokator David ern, tłumaczka literatury polskiej Helena Stachov, czy fotograf Jan Saudek. Książka zdobyła serca czytelników, zaskoczonych obrazem naszych południowych sąsiadów. Recenzenci pisali, że Szczygieł odkrył przed Polakami tajemnicze plemię.

Daniel Bell

Kult wydajności w Ameryce

ZIP ♦ MOBI, PDF

Patriarcha nowoczesnej reformy, Jeremy Bentham, przez niemal dwadzieścia lat swego pracowitego życia zużywał wiele energii opracowując w najdrobniejszych szczegółach plan doskonale wydajnego więzienia. Miało to być słynne panopticon, budynek w kształcie gwiazdy, skonstruowany tak przemyślnie, że „każdy więzień spędzałby życie w stałej samotności, a jednak pozostając bez ustanku pod nadzorem strażnika ustawionego w centrum”. Bentham, przywódca filozoficznych radykałów, zapożyczył pomysłu panopticon od swego ruchliwego brata, Sir Samuela Benthama, słynnego budowniczego okrętów, który, będąc w służbie Katarzyny Wielkiej i budując okręty dla rosyjskiej floty, nakreślił taki mniej więcej plan fabryki. To utożsamienie fabryki z więzieniem było zapewne czymś zupełnie naturalnym dla Benthama. Więzienie i fabryka łączyły się w jego filozoficznym umyśle, przejętym utylitarnymi koncepcjami: porządku i wydajności. Korzeniem utylitaryzmu, tej nowej zasady jaką wypracował Bentham, jest pasja ładu. Należało sporządzić rachunek bodźców, które, umiejętnie dozowane, wyrobiłyby w jednostce prawość i zmusiły do pracy w pożądanym stopniu. Utylitaryzm dostarczał nowej definicji tego, co jest racjonalne: rządzić miał już nie rozum ale wymierność. Można było odtąd regulować samego człowieka. Kiedy tę zasadę zastosował inżynier - utylitarysta par excellence - nie tylko rozbito pracę na części, ale zaczęto ją mierzyć według części i płacić za nią cząstkami czasu, obliczonymi w ilościach metrycznych.

Agata Listoś-Kostrzewa

ZIP ♦ MOBI, PDF

To nie pierwszy i nie ostatni wstrząs w Bytomiu. Ludzie nieruchomieją sparaliżowani strachem. Większość, nauczona doświadczeniem, próbuje wybiec na ulicę, żeby nie mieć nad głową niczego, co mogłoby spaść. Krzyki mieszają się z hałasem tłuczonych dachówek, kominów, gzymsów i szyb rozpryskujących się na chodnikach. Nie wszyscy mają tyle szczęścia co matka z dzieckiem, która w ostatniej chwili chowa się w bramie przed deszczem secesyjnych odłamków. Lecą w dół wieżyczki, attyki, betonowe kule na skorodowanych już trzpieniach, strzeliste neogotyckie pinakle. Odpada od ściany gruba płaskorzeźba wmontowana na metalowych kotwach we wnękę kamienicy i spada na mężczyznę stojącego w kolejce do saturatora. Ludzie tłoczą się wokół, próbują pomóc, dźwignąć pechową dekorację. Niektórzy podbiegają tylko, żeby popatrzeć na cudze nieszczęście, ale nie odchodzą przykuci widokiem człowieka przygniecionego płaskorzeźbą. Gdyby nie było tak ciepło, gdyby mężczyzna nie stanął w kolejce po gruźliczankę, gdyby ktoś zrobił przegląd budynków i odkrył przeżarte korozją kotwy i zwietrzałą już zaprawę, gdyby nie tąpnęło, gdyby…

Stacy Horn

Prawdziwa historia wyspy Blackwell

ZIP ♦ MOBI, PDF

W XIX wieku Nowy Jork rozbłysnął – Thomas Edison oświetlił Manhattan elektrycznymi latarniami. Ale nie wszyscy mogli cieszyć się ich blaskiem. Na wyspie Blackwell stworzono szpital i przytułek dla niewygodnych mieszkańców – sierot, biednych, zniedołężniałych, chorych psychicznie oraz przestępców. Mieli tam otrzymać opiekę i szansę na resocjalizację, ale trafili do prawdziwego piekła na ziemi, z którego nie było ucieczki. Prawdę o nim ujawniła reporterka Nellie Bly, która spędziła na wyspie dziesięć upiornych dni. Udając obłąkaną, pozwoliła zamknąć się w szpitalu, by móc opisać warunki na wyspie. Jej relacja wstrząsnęła opinią publiczną i postawiła pod znakiem zapytania moralność rządzących miastem. Stała się także jednym z epokowych dokonań reportażu.

Redakcja: Mariusz Szczygieł

Tom 3

ZIP ♦ MOBI

Autorzy: Bolesław Prus, Edward Słoński, Maria Helena Szpyrkówna, Ferdynand Ossendowski, Wanda Mazanowska, Zdzisław Kleszczyński, O.P. [dziennikarz „Tajnego Detektywa”], Helena Boguszewska, Stefania Zahorska, Bernard Singer, Arkady Fiedler, Jerzy Rogowicz, Józef Kisielewski, Roman Fajans, Stanisław Nogaj, Jan Dąbrowski, Zofia Petersowa, Jerzy Pytlakowski, Rachela Auerbach, Kazimierz Koźniewski, Kazimierz Dziewanowski, Lesław Gnot, Klemens Krzyżagórski, Jerzy Ambroziewicz, Olgierd Budrewicz, Monika Warneńska, Andrzej Brycht, Maria Osiadacz, Bogdan Szczygieł, Wiesława Grochola, Helena Kowalik, Ewa Szumańska, Wiktor Osiatyński, Jakub Kopeć, Wojciech Adamiecki, Romuald Karaś, Joanna Siedlecka, Jacek Snopkiewicz, Teresa Torańska, Stanisław Stanuch, Jerzy Szperkowicz, Radosław Sikorski, Piotr Pytlakowski, Wojciech Górecki, Olga Stanisławska, Magdalena Grochowska, Elżbieta Kotarska, Włodzimierz Kalicki, Cezary Łazarewicz, Katarzyna Surmiak-Domańska.