Wałbrzych - tunel kolejowy

Wałbrzych, od dawna znany z rozwiniętego górnictwa, w terenie do dziś można odnaleźć pozostałości po licznych szybach górniczych. Innym znanym wałbrzyskim obiektem jest oczywiście Zamek Książ. O zamku już pisałem, w tym artykule chciałbym zająć się sprawą tunelu kolejowego na trasie Wałbrzych - Głuszyca.

Są dwie plotki związane z tunelem, pierwsza z nich mówi, że tunel posiada zamaskowaną odnogę prowadzącą bezpośrednio do zamku Książ. Druga wiąże tunel z tajną centralą łączności o kryptonimie Rüdiger.

Zacznijmy jednak od początku, budowę prowadzono w latach 1909 - 1911, czyli na dużo przed II wojną światową, i w tu pojawiają się pierwsze pytania. Jeżeli tunel powstał tak wcześnie, to raczej należy wątpić czy już w trakcie budowy plnowano jakieś tajne przedsięwzięcia. Przesięwzięcie było czysto komercyjne i nie wchodziła w gre praca przymusowa, zresztą w tamtym czasie "wynalazek" obozów koncentracyjnych i obozów pracy na szczęście nie był jeszcze znany.

Zacznijmy jednak od pierwszej z hipotez. Tunel kolejowy miał mieć podziemną odnogę, łączącą go bezpośrenio z zamkiem Książ, umożliwiało to niepostrzeżenie włączenie się do normalnej linii kolejowej pociągów sztabowych wyjeżdżających z kwatery Hitlera. Jednym z namacalnych dowodów istnienia takiej odnogi ma być nietypowe przewężenie tunelu. Rzeczywiście w okolicach 1/3 długości tunelu bardzo wyraźnie zmienia się jego konstrukcja, pojawia się nietypowe przewężenie ciągnące się na znacznym odcinku. Sprawia ono wrażenie celowego dobudowania warstwy na całym obwodzie tunelu. Właśnie to miejsce wskazywane jest jako celowo zamaskowana odnoga. Zastanawia jest jedna rzecz, jeżeli rzeczywiście w tym miejscu dochodził tunel, to przebiegać miusiał praktycznie na około Wałbrzycha, ponieważ jest on od południowej strony, a północna strona tunelu, która teoretycznie była by lepsza do drążenia odnogi, ze względu na mniejszy dystans do pokonania, sąsiaduje z drugą nitką tunelu (ciężko sobie wyobrazić skrzyżowanie wewnątrz tunelu). Nic poza owym przewężeniem nie wskazuje na istnienie odgałęzienia, więc może rzeczywiście po prostu ono nie istniało.

Druga z pogłosek wiąże istnienie tunelu z tajną centralą łącznościową. Ponownie pojawiają się pytania, dlaczego w tym miejscu centrala, skoro w pobliżu jest Książ, który jako kwatera główna wodza, bardziej nadawał się na umieszczenie takiego obiektu. Jeżeli jednak stwierdzimy, że Książ się nie nadaje, to może taka centrala powinna znajdować się pomiędzy kompleksem Riese a kwaterą Hitlera (chyba nie muszę tłumaczyć dlaczego). Jedynym uzasadnieniem takiej lokalizacji mogło by być użycie tunelu jako schronu kolejowego dla pociągów sztabowych, wiadomo muszą one mieć jakiś kontakt ze światem, a bliskość takiej centrali znacznie ułatwiała by życie. Jest jednak pewien szczegół, który przemawia przeciwko tej teorii, tunel w Wałbrzychu jest jednym z trzech w tym rejonie (na tej samej linii kolejowej), jeżeli przyjmiemy za prawdę, żę w niedalekich Kolcach miał znajdować się główny dworzec Riese, to w pobliżu jest inny tunel, który bardziej nadawałby się do lokalizacji centrali, co więcej ponoć w tunelu koło Kolc przy wjazdach były widoczne haki do montażu drzwi pancernych, czyniących z tunelu prawdziwy schron kolejowy. Większość z tych argumentów przemawia przeciw tunelowi w Wałbrzychu, ale jak zwykle pojawiają się wątpliwości. Jedna z ekip eksploratorskich nad wałbrzyskim tunelem znalazła zamaskowane chodniki. Przy wejściu obudowane cegłą, w dalszym odcinku pozostawiona skała, prowadzą one do pionowego szybu, niestety całkowicie zalanego wodą. Owszem nurkowie podejmowali próby jego penetracji, niestety bez rezultatu, kilka metrów pod wodą natrafiali na przeszkody w postaci zatopionych belek tworzących barierę nie do przebycia. I znowu pytania, jeżeli jest to nic nie znaczący tunel, to dlaczego ktoś zadał sobie tyle trudu w budowę podziemnych korytarzy, przecież nikt tam nie wydobywał węgla. Niestety wydaje mi się, że tak szybko nie poznamy prawdy, pozostają jak zwykle domysły. Faktem jest natomiast, że w pobliżu znajduje się jeszcze jedno wybranie ziemi, do złudzenia przypominające miejsce przygotowywane pod budowę kolejnego szybu, chyba, że poniesie nas wyobraźnia to można domniemywać, że to wybranie ziemi to nie początki prac, a zasypana sztolnia.

Sam tunel jak wspomniałem wcześniej składa się z dwóch odrębnych nitek, połączonych ze sobą przejściami technologicznymi. Do nieczynnej części można bezpiecznie wejść, chociaż zbrojona czapeczka na pewno się przyda, ponieważ czas robi swoje i coś może się urwać z sufitu. W tunelu można odnaleźć tabliczki informacyjne wmurowane w ściane, informujące o długości tunelu, liczne wnęki dla pracujących kolejarzy, jest też parę konstrukcji o dość niejasnym przeznaczeniu (też wnęki, ale trudno się w nich schować dorosłemu człowiekowi). Oczywiście cały tunel pokrywa gruba warstwa sadzy, pozostałość wieloletniej eksploatacji i nie radzę opierać się za bardzo o ściany :)).

obrazek