Manga

Manga (jap. 漫画?) – komiks, obraz, rysunek, szkic, karykatura. Japońskie słowo wywodzące się ze sposobu ozdabiania rycin i innych form sztuki użytkowej. Współcześnie używane poza Japonią oznacza japoński komiks.
Manga wyewoluowała z połączenia ukiyo-e i wschodniego stylu rysowania, a swoją obecną formę przybrała krótko po II wojnie światowej. Manga jest drukowana głównie w czerni i bieli, nie licząc okładek i ewentualnie kilku pierwszych stron.
Popularne mangi są adaptowane na filmy i seriale anime.



Słowo manga znalazło się w powszechnym użytku po opublikowaniu w XIX wieku Hokusai Manga, zawierającej posortowane rysunki ze szkicowników znanego artysty ukiyo-e, Hokusaia. Jednakże, już giga (lit. zabawne obrazki) rysowane w XII wieku przez różnych artystów zawierają niektóre cechy mangi, takie jak zainteresowanie historią i prostą, syntetyczną linię.

W połowie XIX w, kiedy Japonia dokonała otwarcia na świat (era Meiji), zaczęto sprowadzać zachodnich artystów, by uczyli japońskich studentów europejskich metod i technik kreowania obrazu. W obecnej formie manga zaistniała dopiero po II wojnie światowej.

W XX wieku, słowo manga zaczęło odnosić się głównie do komiksu, który w kulturze japońskiej jest traktowany inaczej niż w amerykańskiej. Manga jest w Japonii formą sztuki i – jednocześnie – popularnej literatury. Podobnie jak jej amerykański odpowiednik, manga była i jest krytykowana za zawartą w niej przemoc i podteksty seksualne, ale nie ma zakazów prawnych, które by ją ograniczały. Ta wolność pozwala artystom rysować mangi dla każdej grupy wiekowej i na każdy temat.

Samo słowo manga używane jest do określenia japońskiego komiksu, najczęściej poza granicami Japonii, gdzie używa się określenia comics lub jego zjaponizowanej formy komikku. Manga natomiast przez osoby starsze kojarzona jest z humorystycznymi rysunkami, karykaturami lub satyrami społecznymi, a przez współczesnych z drzeworytami z okresu Edo. Dopiero w dalszej kolejności z komiksem



Gatunki większości mang zbieżne są z gatunkami obecnymi w komiksie zachodnim, są jednak pewne gatunki charakterystyczne dla komiksu japońskiego i pojawiające się w nim częściej:

* alternatywna (zobacz też: garo)
- gekiga (obrazy dramatyczne) – odpowiednik zachodniego określenia powieść graficzna, ukuty przez Tatsumiega, dla odróżnienia od popularnych komiksów skierowanych do młodszego czytelnika
- la nouvelle manga (francusko-belgijsko-japoński ruch artystyczny, przypominający stylem mangę (np. Szpinak Yukiko)
* mahō-shōjo (lub magical girl)
* mecha (wielkie roboty)
* nurt erotyczny, czyli ecchi (lekko erotyczne, często widać bieliznę, nagie ciało bez szczegółów lub przysłoniętymi częściami intymnymi), hentai (jap. zboczeniec, erotyczne i pornograficzne sceny, szczególnie w anime), a także mniej dosłowne w pokazywaniu erotyki nurty komiksów o tematyce homoseksualnej czyli shōjo-ai (dziewczęca miłość) lub yuri oraz shōnen-ai (chłopięca miłość) lub yaoi



Manga poza Japonią:

Manga japońska jest tłumaczona na wiele języków.

W Japonii manga jest rysowana, pisana (tekst pionowy) i drukowana od prawej do lewej. Kiedy tytuły są tłumaczone na inne języki, grafika i layout były odwracane w procesie zwanym floppingiem tak, by zeszyty mogły być czytane od lewej do prawej. Jednak, twórcy tacy jak Akira Toriyama, nie zgadzali się na taki sposób modyfikacji swoich dzieł i życzyli sobie, żeby zagraniczne wersje utrzymały oryginalny format od prawej do lewej. W wyniku nacisku i fanów i twórców, większość wydawców zaczęła oferować format od prawej do lewej, a format od lewej do prawej prawie zarzucono.

Tłumaczona manga zawiera niekiedy odnośniki dotyczące japońskiej kultury, które często są dla obcokrajowców niezrozumiałe.

Jednym z krajów, gdzie manga cieszy się dużą popularnością, jest Francja. Pojawiają się tam, w formie mangi, dramaty dla dorosłych i formy eksperymentalne. Istnieje też ruch Nouvelle Manga zapoczątkowany przez Frédérica Boileta, dążący do połączenia dojrzałej, wyszukanej mangi ze stylem tradycyjnego francusko-belgijskiego komiksu.

Wydawnictwo Chuang Yi publikuje mangę po angielsku i chińsku w Singapurze. Niektóre angielskojęzyczne tytuły tego wydawnictwa są importowane do Australii i Nowej Zelandii. W Indonezji manga szybko stała się jednym z najszybciej rosnących rynków poza Japonią. Manga w Indonezji jest publikowana przez Elex, Media Komputindo, Acolyte, Gramedia. W Australii wiele popularnych japońsko- i chińskojęzycznych mang i anime jest wydawanych przez Madman Entertainment.

Inną formą dystrybucji mangi poza Japonią jest jej rozprowadzanie przez Internet, w większości nielegalnie. Mała grupa fanów skanuje oryginalną wersję serii, nie posiadającej jeszcze licencji w języku, na który chcą ją przetłumaczyć. Tłumaczą ją i udostępniają przez np. IRC lub BitTorrent.

Manga okazała się na tyle popularna, że wydawnictwa takie jak: Antarctic Press, Oni Press, Seven Seas Entertainment, TOKYOPOP, a nawet Archie Comics zaczęły wydawać własne, inspirowane mangą zeszyty w podobnej stylizacji. Pierwsze z nich pojawiły się w 1985.



W POLSCE:
Pierwszą mangą oficjalnie wydaną w Polsce było Aż do nieba (jap. Ten-no hate made), autorstwa Riyoko Ikedy, wydane przez Japonica Polonica Fantastica. Na polskim rynku działają wydawnictwa specjalizujące się w mandze:
* Egmont Polska – Klub Mangi
* Hanami
* Japonica Polonica Fantastica (J.P.Fantastica)
* Kultura Gniewu
* Mandragora
* Studio JG
* TM-Semic
* Waneko
* i inne

Manga znajduje się także w ofercie wydawców komiksowych takich jak Egmont czy Kultura Gniewu. W ofercie można znaleźć tytuły:
* Czarodziejka z Księżyca (shōjo),
* Yami no matsuei: Ostatni synowie ciemności (shōnen-ai),
* Love Hina,
* Fullmetal Alchemist (shōnen)
* Crying Freeman
* Heat (seinen)

W Polsce wychodzą również magazyny Mangi i Anime. Najpopularniejsze z nich to „Otaku” (miesięcznik), „Kyaa!” (dwumiesięcznik) oraz „Arigato” (kwartalnik). W lipcu 2011 roku zadebiutował nowy magazyn pt. „Akiba” (dwumiesięcznik). Nakłady od 2 do 6 tysięcy egzemplarzy.





MANHWA:


Manhwa (kor. 만화) – ogólny termin, którym określa się koreańskie komiksy. Poza Koreą termin ten zazwyczaj odnosi się konkretnie do komiksów południowokoreańskich. Zarówno manhwa jak i manga są spokrewnione z chińską manhua. Manhwy były inspirowane przez klasyczne sztuki Azji, zwłaszcza chińskie. Na rozwój manhw miała wpływ dramatyczna historia współczesnej Korei, w wyniku tego powstało wiele różnorodnych form i gatunków.

Technicznie manhwy przypominają mangę (podobny format, drukowane są w czerni i bieli itd.), przez co są błędnie z nią utożsamiane, jednak manhwy czyta się w porządku europejskim (od lewej do prawej), a mangi odwrotnie. Chociaż manhwy nie są tak znane jak manga, na światowym rynku zaistniało kilka tytułów, np. wydane w Polsce Priest i Ragnarök.


MANHUA:


Manhua (chin. trad.: 漫畫; upr.: 漫画; pinyin: mànhuà) – chińska odmiana komiksów odpowiednik japońskiej mangi i koreańskiej manhwy.
Manhua to odmiana komiksu powstała w Chinach. Możliwe, że ze względu na wyższy poziom wolności ekspresji artystycznej i bliższe związki z Japonią, Hongkong i Tajwan były do tej pory miejscami publikacji większości komiksów manhua, a także chińskich tłumaczeń japońskiej mangi.


Najstarsze zachowane przykłady chińskich rysunków to płaskorzeźby na skałach pochodzące z XI wieku p.n.e. oraz ceramika z okresu 5000-3000 p.n.e. Innymi przykładami są symboliczne rysunki pędzlem z czasów dynastii Ming, satyryczny rysunek autorstwa artysty Zhua Da zatytułowany Pawie z okresu dynastii Qing oraz praca zwana Obrazy z farsy duchów namalowane przez Luo Liangfenga około 1771 roku. Chińska manhua rodziła się pod koniec XIX i na początku XX wieku, najszybciej w latach 1867-1927.

Wprowadzenie metod tworzenia litografii, które przejęto z Zachodu było przełomowym krokiem dla rozwoju sztuki początków XX wieku. Od lat 70. XIX wieku, karykatury zaczęły pojawiać się w gazetach i periodykach. Około 1920 roku książki rozmiaru dłoni jak na przykład Lianhuanhua zyskiwały popularność w Szanghaju. Uznaje się je za bezpośrednich poprzedników dzisiejszej manhuy.

Jednym z pierwszych magazynów, w których publikowano satyryczne komiksy był pochodzący z Wielkiej Brytanii The China Punch. Pierwszym dziełem autorstwa osoby narodowości chińskiej była Sytuacja na Dalekim Wschodzie, którą w 1899 roku narysował Xie Zuantai, a którą wydrukowano w Japonii. Sun Jat-sen założył Republikę Chińską w 1911 roku wykorzystując pochodzącą z Hongkongu manhuę jako narzędzie szerzenia antyqingowskiej propagandy. Komiksami, które odzwierciedlały zmagania z czasów transformacji i wojny były The True Record i Renjian Pictorial.

Aż do założenia “Manhua Hui” w Chinach w 1927 roku, wszystkie wcześniejsze prace były tworzone w formie Lianhuanhua lub luźnych zbiorów materiałów. Pierwszy chiński magazyn poświęcony komiksom manhua "Shanghai Sketch" pojawił się w 1928 roku. Między 1934 a 1937 rokiem w Szanghaju ukazywało się 17 czasopism na temat manhuy. Ta forma jeszcze raz miała zostać wykorzystana przez propagandę w czasie wybuchu drugiej wojny chińsko-japońskiej. W czasie, gdy Japończycy okupowali Hongkong w 1941 roku, manhua nie była tworzona. Po przegranej Japończyków w 1945 roku, ze względu na konflikt chińskich nacjonalistów i komunistów w polityce zapanował chaos. Krytyczna manhua This is a Cartoon Era autorstwa Renjiana Huahui zwracała uwagę na polityczne tło tamtych czasów.

Zamieszanie w Chinach trwało jeszcze w latach 50. i 60. Nasilenie chińskiej emigracji do Hongkongu uczyniło z niego główny rynek dla manhuy, szczególnie w związku pojawieniem się pokolenia dzieci z wyżu demograficznego. Najbardziej wpływowym magazynem dla dorosłych był powstały w 1956 roku Cartoons World, którego sprzedaż napędzał bestseller Uncle Choi. Dostępność japońskich i tajwańskich komiksów sprzedawanych jako pirackie kopie po okazyjnej cenie 10 centów stanowiła wyzwanie dla lokalnych wydawców. Potrzeba było manhuy takiej jak Old Master Q, by ożywić lokalny przemysł wydawniczy.

Punktem zwrotnym było pojawienie się telewizji w latach 70. Filmy, w których grał Bruce Lee zdominowały te czasy, a jego popularność wylansowała nową falę – manhuę Kung Fu. Otwarcie ukazywana przemoc zwiększała sprzedaż komiksów, a rząd Hongkongu interweniował wprowadzając w 1975 roku prawo dotyczące nieprzyzwoitych publikacji. W Little Rascals widoczne są wszystkie przemiany społeczne tamtych czasów. Ponowny rozkwit nastąpił w latach 90., wraz z pracami jak McMug trzyczęściowe opowieści Teddy Boy, Portland Street i Red Light District.

Od lat 50. Hongkong i jego rynek manhua są oddzielone od Chin kontynentalnych. Powrót Hongkongu pod zarząd chiński w 1997 roku może oznaczać ponowne zjednoczenie obydwu rynków. W zależności od tego, jak rozwiązane zostaną kwestie dotyczące kultury, szczególnie problem autocenzury, dużo większa grupa odbiorców na kontynencie może przynieść korzyści obydwu stronom.


W 1925 roku polityczne prace Feng Zikai zostały opublkowane w postaci zbioru zatytyułowanego Zikai Manhua w Wenxue Zhoubao (Tygodniku Literackim). Podczas gdy termin manhua istniał już wcześniej, gdy zapożyczono go od japońskiego słowa “manga”, ta konkretna publikacja była najważniejsza ze wszystkich związanych ze sztuką rysunkową, które ukazały się do tej pory. W efekcie, termin manhua został związany z chińskimi komiksami. Znaki, które służą do zapisu słowa manhua są identyczne w piśmie chińskim i japońskim oraz w przypadku koreańskiej manhwy.


Źródło: Wikipedia

Manga - Shoujo

Manga - Yaoi

Nie ma plików w tym folderze