Kronika powstania w getcie warszawskim wg Marka Edelmana (1993).avi

18 kwietnia 1943 roku Komenda Żydowskiej Organizacji Bojowej dowiedziała się, że następnego dnia Niemcy mają zacząć ostatnią już akcję wysiedlania Żydów z getta, by je ostatecznie zlikwidować. W obrębie murów zostało już tylko 60 tys. ludzi. Żydowscy bojownicy zdecydowali, że jeśli Niemcy rzeczywiście przyjdą do getta, oni stawią czynny opór, by ocalić siebie i współbraci. Potem Marek Edelman opowiada o kolejnych dniach powstania. O tym, co sam przeżył, co widział, o czym słyszał. Mówi o śmierci i walce, śmierci i bohaterstwie, śmierci i ocaleniach, śmierci i wesołym miasteczku z karuzelą stojącą tuż za murem, śmierci i osamotnieniu, rozpaczliwych próbach nawiązania kontaktu ze "stroną aryjską", a także o miłościach - przypadkowych, zrodzonych z głębokiej potrzeby choćby trwającego jedną noc poczucia bezpieczeństwa. Wszystkie opisywane zdarzenia są - bo siłą rzeczy muszą być - szczególne, jak decyzja ciężko rannego chłopaka, który, by nie zatrzymywać kolegów został w palącym się już domu, gdzie spłonął żywcem przeraźliwie krzycząc przed zgonem, a ci, którzy wtedy umknęli śmierci, słyszeli jego krzyk jeszcze długo po tym, jak umilkł. Swoją pełną dramatyzmu, rozpaczy, okrucieństwa, ale i poczucia zwycięstwa, polegającego na tym, że nikogo z ŻOB Niemcy nie schwytali żywego i nie wywieźli do obozu, Marek Edelman kończy na dniu 9 maja. Było to już po tym, jak przywódca powstania Mordechaj Anielewicz, podobnie jak blisko 300 osób siedzących wraz z nim w bunkrze przy ul. Miłej, popełnił samobójstwo, po tym jak Niemcy otoczyli bunkier i wrzucili do niego pojemniki z zabójczymi gazami. Edelman był w innej części getta. Wraz z grupą dwudziestu osób wszedł do kanałów, gdzie czekało ocalenie. Odnalazł się wysłany kilka dni wcześniej na "aryjską stronę" kolega, który oznaczył drogę pod właz. Po całonocnym oczekiwaniu właz ten się otworzył. Śmiertelnie zmęczeni, umorusani, ciągle jeszcze z bronią w ręku wyszli w blask dnia. Potem wsiedli na ciężarówkę i przejechali nią przez dzielnicę niemiecką i ulicami pełnymi Niemców wydostali się z Warszawy. Jego opowieść kończą przechowane w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie zdjęcia młodziutkich twarzy ludzi, o których opowiadał: Mordechaja Anielewicza, Miry Richrer, Arne Wilnera, Celiny, Antka, Lilit, Zygmunta Frydrycha, Eliezera Cellera, Lutka Rotblata, Dawida Nowodworskiego... I tysięcy bezimiennych, wędrujących do czekających już wagonów.