Goya.jpg

Francisco José Goya y Lucientes (ur. 30 marca 1746 w Fuendetodos, zm. 15 kwietnia 1828 w Bordeaux) - hiszpański malarz i grafik; jeden z najwybitniejszych twórców przeł. XVIII i XIX w.; uczeń J. Luzán y Martineza i F. Bayeu Subiasa; 1773 osiadł w Madrycie, 1786 mianowany malarzem król., 1799 - pierwszym malarzem nadwornym; 1792 choroba spowodowała trwałą głuchotę artysty; 1824 osiadł w Bordeaux; tworzył kompozycje rokok. o tematyce rodzajowej (od 1776 projekty arrasów dla manufaktury król.); freski o tematyce rel. (w katedrze w Saragossie 1771 - 72) oraz symbol. i fantastyczno-demonicznej (14 malowideł ściennych, zw. czarnymi malowidłami, w jego domu w Madrycie, zw. Quinta del Sordo, m.in. Saturn pożerający swe dzieci 1820 - 22); obrazy sztalugowe; portrety (Księżna Altamira z córką 1787, Księżna Alba 1795 i 1797), sceny rodzajowe (Maja naga, Maja ubrana 1797 - 99, Maja na balkonie 1810 - 15), ok. 1814 obrazy o walce narodu hiszp. z wojskami Napoleona I (2 maja 1808 - Walka koło Puerta del Sol w Madrycie, 3 maja 1808 - Rozstrzelanie powstańców madryckich) - pełne dram. wyrazu oskarżenie wojny; cykle graf.: Kaprysy (Los Caprichos 1796 - 98), będące wyrazem poglądów społecznych Goi, Okrucieństwa wojny (Los desastres de la guerra 1810 - 15), Szaleństwa (Disparates, zw. też Proverbios - Przysłowia 1813 - 18), Tauromaquia (1815 - 16). Twórczość Goi y Lucientes przechodziła fazy od późnego baroku, przez dworskie malarstwo rokok. i okres poszukiwań koloryst., ku coraz większemu realizmowi ujęcia, ostrości widzenia, sile ekspresji i sugestywności wizji i stała się w malarstwie eur. jednym z pierwszych przejawów romantyzmu; wpływ Goi y Lucientes zaznaczył się w twórczości m.in.: E. Delacroix, H. Daumiera, G. Courbeta, E. Maneta; ekspresja i symbolizm dzieł. Goi y Lucientes były jednym z gł. źródeł inspiracji symbolistów i ekspresjonistów.

(za :Nowa encyklopedia powszechna PWN)

Czas pokazał, iż Francisco Goya był najwybitniejszym malarzem hiszpańskim od czasów tzw. hiszpańskiego złotego wieku (XVI-XVII wieku). Goya udowodnił, że nie było sprzeczności pomiędzy klasycyzmem a tradycją Baroku.Malował freski o treści religijnej w świątyniach, portrety monarchów i papieży (np. Św. Grzegorz), tak jak jego wielcy poprzednicy. Ale wydarzenia dziejowe sprawiły, że ten świat się załamał, a taka sztuka utraciła swoją aktualność. To wymagało zmiany koncepcji sztuki.
Goya, zamierzając "dać świadectwo prawdzie" - jak mawiał - zreformował sztukę; nadał jej nowy wyraz (nowoczesny do dzisiaj) oraz nową funkcję, która była i jest nadal realizowana przez najwybitniejszych artystów. Tą funkcją jest walka artysty o społeczną sprawiedliwość. Zostało to później dobitnie wyartykułowane w romantyzmie, ale Goya był prekursorem w takim podejściu do sztuki. Można powiedzieć, że w osiągnięciu tej przemiany pomogła Goi choroba; pierwsza w roku 1792, druga w roku 1819. Obie choroby spotęgowały siłę wyrazu jego sztuki. Goya, wychodząc z objęć "pewnej śmierci", odrzucał nie tylko towarzyskie konwenanse i artystyczne kanony, ale przede wszystkim lęk. Dzięki talentowi, odwadze i ich sile, wykreował nowe oblicze sztuki, aż po wiek XX. Goya stał się źródłem inspiracji dla malarzy swojego i następnego stulecia; Delacroix, Maneta, Daumiera, Muncha, symbolistów, impresjonistów, fowistów, surrealistów, ale przede wszystkim dla Pabla Picassa, który mawiał, że wielki malarz rodzi się raz na sto lat.

(http://pl.wikipedia.org/wiki/Francisco_Goya)