Jerzy Duda Gracz.jpg

Jerzy Duda-Gracz - polski malarz, rysownik, scenograf, pedagog. ur. 20 marca 1941 roku w Częstochowie. W 1968 roku uzyskał dyplom Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Grafiki w Katowicach. Był wykładowcą na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach oraz w Europejskiej Akademii Sztuki w Warszawie. Od 1970 roku wystawiał w Polsce i za granicą (ponad 180 wystaw).

Był określany jako „wnikliwy satyryk" o ostrym programie publicystyczno-moralizatorskim. Jego malarstwo zawsze budziło silne emocje. Przedstawiając ludzi o karykaturalnie zdeformowanych ciałach oraz używając czytelnych symboli, obnażał ludzkie wady - głupotę, nietolerancję, zakłamanie, chamstwo, lenistwo, ślepą fancynację pieniądzem i kulturą amerykańską.

Każdy obraz Dudy-Gracza oznaczony jest numerem i datą. Artysta tłumaczył, że ta dokumentacja miała być początkowo czynnikiem dyscyplinującym młodego malarza. Po latach okazało się to bardzo przydatne w tropieniu falsyfikatów.

Krzysztof Teodor Toeplitz pisał o malarstwie Dudy-Gracza, że to świat głęboko tragiczny. Świat, w którym człowiek nie potrafi znaleźć wewnętrznej harmonii i godnego miejsca. Często także wpisywano artystę w nurt groteski, porównując jego twórczość z malarstwem Petera Bruegla i Witolda Wojtkiewicza.

Sam artysta tak mówił o swojej sztuce: „maluję świat, który odchodzi, umiera, gdzie więcej jest snu, zdarzeń z dzieciństwa, świat w pejzażu przedindustrialnym. Na moich obrazach nie ma drutów telefonicznych, kabli, anten satelitarnych, samochodów, samolotów - tego wszystkiego, co zaprowadzi człowieka z powrotem na drzewo, jeżeli nadal będzie się tak intensywnie rozwijał pod tym względem" ; „Maluję to, co mi w duszy gra; im bardziej człowiek pierniczeje, tym lepiej wie, że odchodzi, a z nim cały ten świat. Z upływem czasu rodzi się czułość i tęsknota za tym, co bezpowrotne".

Kilka lat temu, przy okazji jubileuszu 25-lecia pracy artystycznej, powiedział, że „żegna się z publicystyką, bo przeszły mu już naiwne pasje poprawiania świata". Od 1999 do 2004r. pracował nad cyklem obrazów będących malarską interpretacją dzieł Fryderyka Chopina.

Do najbardziej znanych prac zalicza się m.in.: "Pamięci ojca" (1970), "List na zachód" (1973), "Jeźdźcy Apokalipsy czyli Fucha" (1977), "Kalendarz polski" (1981), "Wigilia" (1981). Stworzył wiele autoportretów oraz portretów - m.in. Jerzego Waldorffa i Kazimierza Rudzkiego.

Cykle malarskie: Motywy i Portrety Polskie 1968-1979; Motywy, Tańce, Dialogi Polskie, 1980-1983; Obrazy Jurajskie 1984-1986; Obrazy Arystokratyczno–Historyczne 1985-1991; Pejzaże Polskie i Obrazy Prowincjonalno ― Gminne od 1986. Największe realizacje: Przemienienie ― plafon w Kościele pw. Przemienienia Pańskiego, Toporów 1995; Golgota Jasnogórska, Klasztor oo.Paulinów, Częstochowa 2000/2001 r; Chopinowi 1999-2003.

Realizacje scenograficzne: Filomena Marturano reż. M. Pawlicki, Teatr Śląski, Katowice ― 1981; Gra o Każdym reż. A. Dziuk, Teatr Stary, Kraków ― 1984; Carmen reż. M. Fołtyn, Państwowa Opera Śląska, Bytom ― 1988 r.; Pokusa reż. A. Dziuk, Teatr S. I. Witkiewicza, Zakopane ― 1993; Don Giovanni reż. W. Ochman, Państwowa Opera Śląska, Bytom ― 1999; Grześkowiak reż. Laco Adamik, Centrum Sztuki Impart, Wrocław 2000 r.; Kaligula reż. Agata Duda Gracz, Teatr J. Słowackiego, Kraków 2003.

Jego obrazy znajdują się w zbiorach Muzeów Narodowych w Krakowie, Warszawie, Gdańsku i Poznaniu oraz Muzeum Sztuki w Łodzi. Stała ekspozycja jego prac znajduje się w Muzeum Śląskim .

Jerzy Duda-Gracz był laureatem wielu prestiżowych nagród, np. Nagroda Krytyków im. C.K. Norwida i Nagroda Ministra Kultury, odznaczony został także Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia artystyczne.

Jerzy Duda-Gracz zmarł w 5 listopada 2004 roku w Łagowie (Lubuskie), gdzie uczestniczył w plenerze malarskim.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Duda-Gracz