dokumenty przyroda,nauka

We współczesnej wielkomiejskiej Australii jest wiele metropolii, podobnie jak w innych krajach. Jednak miasta te są otoczone dziką przyrodą. Na tym kontynencie żyje więcej gatunków zwierząt niż w Europie i Ameryce Północnej łącznie. Do najbardziej osobliwych należą diabły tasmańskie - padlinożercy z rodziny torbaczy, odpowiedniki afrykańskich hien. W Alpach Australijskich, miesiącami pokrytych śniegiem, żyją wombaty tasmańskie oraz walabie Benetta, a także najprymitywniejsze i najbardziej dziwaczne ssaki świata - dziobaki. Ich samice składają jaja jak gady i ptaki. Australia to również kraina wielkich nielotów - kazuarów hełmiastych oraz lotopałanek, których żyje tu aż 26 gatunków, i najsłynniejszych przedstawicieli rodziny torbaczy - kangurów.

Na obszarze Stanów Zjednoczonych i Kanady ciągnie się potężny łańcuch górski, Góry Skaliste. Na tym terenie żyje największy przedstawiciel rodziny głuszcowatych, preriokur ostrosterny. Ten dorastający do nawet 70 centymetrów ptak ma bardzo charakterystyczny okres lęgowy. W czasie jego trwania samce zbierają się na terenie godów i wydając specyficzne dźwięki piórami ogonowymi oraz prężąc pióra klatki piersiowej starają się przekonać do siebie samice. Tylko jeden na sto osobników płci męskiej ma okazję stworzyć parę. Młode pisklęta wymagają później opieki, bo są niezwykle łatwym celem dla drapieżników.

Na Ziemi jest coraz mniej miejsca. Zmienił się charakter prac nad Międzynarodową Stacją Kosmiczną - państwa zamiast rywalizować zaczęły współpracować.

W ramach wyprawy Apollo 11 w lipcu 1969 roku udało się wysłać na Księżyc pierwszych ludzi - astronautów Neila Aldena Armstronga i Edwina Aldrina. Autorzy przypominają kulisy tej wyprawy, która okazała się wielkim przełomem w historii ludzkości.

Jackie Bibby próbuje sztuczki, która może skończyć się tragicznie. Tymczasem Eric i Rick gubią się w podziemnej jaskini. Atrakcyjna towarzyszka odwraca uwagę Roberta.

U podnóża Himalajów żyją m.in. nosorożce, słonie azjatyckie i dzikie bizony. Autorzy pokazują ten niezwykły i pełen kontrastów obszar z punktu widzenia niedawno urodzonego małego słoniątka, które dopiero poznaje świat i pod opieką dorosłych przygotowuje się do życia na własny rachunek.

Eksperci badają liczący 1200 lat manuskrypt cudownie wydobyty z jednego z irlandzkich mokradeł. Wraz z nimi poznamy tajniki spisywania ksiąg przez zakonników w epoce średniowiecza. Dowiemy się też wiele o tej epoce, zwanej czasem mrocznymi wiekami, a także o historii chrześcijaństwa.

Autorzy omawiają pierwszą wyprawę krzyżową, która odbyła się w latach 1096-1099. Zapoczątkowana zostaje ona 27 listopada 1095 roku przemową papieża Urbana II w katedrze w Clermont, podczas której ogłasza on hasło wojny świętej. Na jego wezwanie stawia się setki tysięcy ludzi. Niewielu zdaje sobie sprawę, jak wielkie trudy czekają ich w podróży i jak trudnym przeciwnikiem okażą się muzułmanie. Zanim trzy wielkie armie wyruszą w stronę Konstantynopola, fanatycy religijni zwracają się przeciw najbliższym niechrześcijanom. W Europie dochodzi do wielkiego pogromu ludności żydowskiej.

Dalsze losy pierwszej krucjaty. Po zwycięstwie nad muzułmanami pod Doryleum w 1097 roku krzyżowcy zaczynają zdobywać kolejne miasta. W Antiochii odnajdują włócznię, którą przebito bok Chrystusa. Niechlubnym wydarzeniem pierwszej wyprawy jest rzeź mieszkańców miasteczka Marat al-Numan. Druga część dokumentu kończy się zdobyciem przez krzyżowców Jerozolimy. Po raz pierwszy od kilkuset lat miasto znów znalazło się w rękach chrześcijan.

W tym wydaniu ekipa filmowców powraca do Japonii, by poznać zwyczaje błotniaka wschodniego. Osobniki tego gatunku zamieszkują tereny otwarte i preferują obszary podmokłe. Ten drapieżny ptak z rodziny jastrzębiowatych jest prawdziwym mistrzem polowania. Jako myśliwy zatacza powoli kręgi na niebie. W pogoni za ofiarą potrafi efektywnie wykorzystywać zarówno swoje zdolności łowieckie, jak i warunki środowiskowe.

Nowa Gwinea jest prawdziwym rajem dla ptaków, które charakteryzują się wykonywaniem osobliwych ruchów, przypominających taniec. Stworzenia te cieszą się obfitością pożywienia w tym regionie i w zasadzie nie mają naturalnych wrogów. Życie w tak sprzyjającym środowisku pozwoliło im wykształcić wiele interesujących zwyczajów godowych. Widowiskowy taniec altannika złotokryzego przeszedł nawet do legendy, znanej jedynie rdzennym mieszkańcom wyspy.

Japońskie ogrody słyną na całym świecie z niezwykłego, subtelnego piękna i prostoty. Ostatnio zwraca się również uwagę na ich ważną funkcję. Te przybytki zieleni stanowią bowiem swoiste ekosystemy dla miejscowej przyrody. Przykładem jest cudowny ogród przy świątyni Honen-in w Kioto, który jest schronieniem dla wielu gatunków zwierząt i roślin żyjących tu w harmonii i wspólnocie.

Ze średniowiecznych kronik możemy dowiedzieć się, jak żyli cesarze, królowie, biskupi, szlachta i mieszczaństwo. Nie wspominają one jednak o życiu chłopów, którzy stanowili ponad 3/4 ówczesnej ludności Europy. Tylko nieliczni z nich byli wolni, większość stanowili chłopi pańszczyźniani, uzależnieni od swoich panów. Dzięki szkieletom z X wieku, zachowanym na cmentarzu, antropolodzy z Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu ustalili, czym żywili się średniowieczni chłopi, na co chorowali i umierali. Autorzy odcinka ukazują również, jak wpłynął na życie chłopstwa wzrost produkcji zbóż i jak wyglądał ówczesny system podatkowy.

Kolejne dwa odcinki serialu poświęcono klasztorom, które wniosły wielki wkład w rozwój europejskiej cywilizacji. Stanowiły one nie tylko miejsce kultu, lecz również skarbnicę wiedzy. Oprócz teologii mnisi studiowali medycynę, matematykę, astronomię, prawo i filozofię. Przepisywali uczone księgi, a klasztorne biblioteki liczyły setki tomów. Duchowni zajmowali się też produkcją żywności, wina i leków. Ponadto przy klasztorach powstawały szkoły, szpitale oraz domy pielgrzymów.

Rycerze stanowili elitę średniowiecznego społeczeństwa. Podlegli władcy, mieli własny kodeks honorowy i byli zaprawieni w sztuce wojennej. Ich życie toczyło się w zamkach, które świadczyły o pozycji społecznej rycerza i stanowiły zamknięty świat. Pochodzące z tego okresu warownie, opactwa i katedry dają nam wyobrażenie o ogromnym wysiłku ówczesnych budowniczych.