Geronimo.jpeg

Geronimo właściwie Goyathlay (Ten, który ziewa) (16 czerwca 1829 - 17 lutego 1909), jeden najbardziej znanych wodzów Indian Chiricahua - plemienia należącego do grupy Apaczów Mescalero.
Urodził się około 1823 w obozowisku nad rzeką Gila w Meksyku. Imię Geronimo nadali mu Meksykanie. Na wojenną ścieżkę wkroczył w 1850 roku, po tragicznej śmierci matki, żony i trojga swoich dzieci z rąk meksykańskich żołnierzy. W wyniku napadu zginęło około 25 dzieci i kobiet, a ponad 50 zostało uprowadzonych. Był bezlitosny wobec ścigających go żołnierzy. W 1886 roku dowodzeni przez niego wojownicy byli obwiniani o zabicie około 600 Meksykanów tylko na terenie prowincji Sonora. W 1872 roku w Arizonie utworzono rezerwat dla Chiricahua, a w 1876 postanowiono go przenieść.
Geronimo zbiegł wraz z 700 członkami plemienia. W 1877 roku agent rządu do spraw Indian zaprosił Geronimo oraz jego ludzi na rokowania, a następnie ich uwięził. Chciano go nawet powiesić. Był przetrzymywany przez dwa lata w więzieniu. Geronimo przebywał przez cztery kolejne lata w rezerwacie, jednak na początku lat osiemdziesiątych postanowił ponownie chwycić za broń. Wraz ze swymi ludźmi wyruszył w góry Sierra Madre. W maju 1883 roku w pościg za nim wyruszył oddział amerykańskiej kawalerii dowodzony przez generała Georga Crooka (przez Indian zwanego Siwym Wilkiem). Crook skłonił Indian oraz Geronimo do powrotu do rezerwatu.W 1885 używając podstępu - rozpuścił plotkę o rzekomej śmierci oficera kawalerii i grożących w związku z tym aresztowaniach wśród Indian - wyprowadził ponownie swoich współplemieńców z rezerwatu. Przez kilka miesięcy wojownicy zabijali każdego napotkanego białego i kradli konie. Cześć Apaczów miała jednak dość uciekania i dobrowolnie powrócili do rezerwatu. W maju 1886 roku doszło do spotkania Geronimo z generałem Crookiem, po którym zgodził się na powrót do rezerwatu. Pewien handlarz wódką sprzedał Indianom alkohol i wmówił, że wojsko zamierza powiesić Geronimo. Jednocześnie władze federalne zażądały od Crooka przerwania negocjacji i bezwarunkowej kapitulacji Indian. 4 września 1886 roku Geronimo poddał się generałowi Newtonowi Milesowi. Kara jaka spotkała Apaczów była straszna. Wszyscy, nawet kobiety i dzieci byli trzymani w charakterze jeńców wojennych przez 30 lat na Florydzie, potem w Alabamie, a końcu w Fort Sill w Oklahomie.
Geronimo zmarł 17 lutego 1909 roku w Fort Sill w wieku 80 lat. Dla Amerykanów oraz Meksykanów był ze względu na swoje okrucieństwo najgorszym z wrogów. Dla Apaczów był najdzielniejszym z wojownikow oraz wodzów.