Image15[1].jpg

Pierwsze wzmianki o Mławie pochodzą z XIV w. W 1429 r. osada otrzymała prawa miejskie na prawie chełmińskim od książąt mazowieckich Siemowita, Kazimierza i Władysława.

W XVI w. miasto stało się stolicą powiatu mławskiego i starostwa niegrodowego. Korzystne położenie przy szlaku handlowym prowadzącym z Rusi do Prus oraz liczne przywileje nadawane miastu (1543, 1565, 1576, 1602, 1667, 1724, 1745, 1779) sprzyjały rozwojowi. W mieście ulokowano komorę celną. Jednym z bardziej dochodowych dziedzin było uczestnictwo w dalekosiężnym handlu bydłem pochodzacym z Rusi. Miasto w tym okresie zaliczało się do jednego z większych na Mazowszu.

W 1564 w mieście naliczono 429 domów i 22 niezabudowane działki. Rzemieślników, z pominięciem szewców, było 225. Licznie byli reprezentowani piwowarzy (140), garncarze, kowale, krawcy, piekarze, stolarze, rzeźnicy. Od XVII wieku miasto powoli zaczęło podupadać. W 1616 roku liczba domów zmniejszyła się do 320, a liczba pustych placów wzrosła do 85. Rzemieślników było 284. Mława znacznie ucierpiała w czasie najazdu szwedzkiego w latach 1655-1660,.

W 1664 roku liczyła 45 domów i 20 rzemieślników. Z 40 włók miejskich uprawą roli było objętych tylko 17. Zniszczeń dopełnił pożar w 1692 r. Spłonął wówczas ratusz i kościół parafialny. W 1765 r. miasto posiadało jedynie 85 domów zasiedlonych przez zubożałych rzemieślników. Odbudowujące się powoli miasto pożar ponownie zniszczył w 1783 r. Spłonęły praktycznie wszystkie domy.

Od 1815 do 1918 r. Mława była miastem pogranicznym. W odległości 7 km przebiegała granica z Prusami (Niemcami). Rola miasta wzrosła po wybudowaniu w 1877 r. kolei nawiślańskiej, łączącej Działdowo, Iławę z Gdańskiem. W odległości 3 km od Mławy, w Wólce, Rosjanie zbudowali pograniczną stację kolejową. Dokonywano na niej przeładunku towarów przewożonych wagonami szerokoosiowymi na narmalnoosiowe. W Mławie ulokowano zarząd odcinka kolei nadwiślańskiej. W drugiej połowie XIX w. pojawia się w Mławie przemysł. Powstały liczne warsztaty rzemieślnicze, fabryka narzędzi rolniczych, fabryka octu, 3 cegielnie, garbarnie, mydlarnie, browary, młyny, 5 olejarni, 3 fabryki mydła. Miasto szybko się rozrastało. W czasie I wojny światowej powstała Mławska Kolej Wąskotorowa zapewniająca łączność z Przasnyszem. W okresie międzywojennym, choć na mniejszą skalę, miasto, ogrywało rolę lokalnego centrum gospodarczego i komunikacyjnego.

We wrześniu 1939 r., w dniach 1-4, pod Mławą rozegrała się jedna z większych bitew w wojnie polsko-niemieckiej. W czasie okupacji ludność, tak polska jak i żydowska, doświadczyła masowej eksterminacji i wysiedleń. Miasto w czasie walk w styczniu 1945 r. zostało zniszczone w ponad 60%. Współcześnie Mława jest lokalnym ośrodkiem przemysłu (spożywczy, obuwniczy, maszynowy, elektrotechniczny, odzieżowy), edukacji i komunikacji. Działa Muzeum Ziemi Zawkrzańskiej. W odległości 6 km na północ od Mławy, we wsi Uniszki Zawadzkie, znajduje się Mauzoleum Żołnierzy Września 1939 r. W tej samej odległości, w kierunku północno-zachodnim na rzece Mławka powstał Zalew Ruda o powierzchni 40 ha[1.1].

Położenie geograficzne i administracyjne:

Do 1795 Królestwo Polskie, województwo płockie

1795-1807 Królestwo Pruskie

1807-1815 Księstwo Warszawskie

1815-1918 Rosja (Królestwo Polskie), województwo (następnie gubernia) płocka, powiat mławski (od 1837 r.)

1918-1939 Polska, województwo warszawskie, powiat mławski

1939-1945 Niemcy (III Rzesza), prowincja Prusy Wschodnie, rejencja ciechawska, powiat mławski

1945-1975 województwo warszawskie

1975-1998 województwo ciechanowskie

Od 1999 województwo mazowieckie, powiat mławski