bank.jpg

Herman Kusmanek von Burgneustatten urodził się 16 września 1860 r. w Hermannstadt (obecnie Sibiu (Sybin) w Rumunii, a ówcześnie siedziba gubernatora Transylwanii), jako syn urzędnika policji. Mając 19 lat rozpoczął naukę w Akademii Wojskowej w Wienner Neustadt. Odtąd rozpoczyna się jego szybka kariera wojskowa - od oficera Sztabu Generalnego, przez kierowanie kancelarią Ministerstwa Wojny (w stopniu pułkownika), po dowództwo jednostek liniowych. Jej zwieńczeniem było objęcie w maju 1914 r. komendantury twierdzy Przemyśl - największej inwestycji militarnej Austro-Węgier, której zadaniem było powstrzymanie Rosjan i zamknięcie im najbardziej prawdopodobnej drogi prowadzącej przez karpackie przełęcze prosto na Nizinę Węgierską.

Po odparciu pierwszego oblężenia oblężenia 4.11.1914 r. Kusmanek otrzymał nominacje na stopien generała piechoty. Po upadku twierdzy dostał się do niewoli rosyjskiej (przebywał w niej od 23.03.1915 r. do lutego 1918). Podczas pobytu w niewoli - w maju 1917 r został awansowany na stopień generała dywizji. Po powrocie do Austrii został oskarżony o zdradę i postawiony przed sądem wojennym. Zarzucano mu nieuzasadnione poddanie Przemyśla, złe zarządzanie zasobami żywnościowymi i bronią. Sam proces był tajny, a przyczyny upadku twierdzy dużo bardziej skomplikowane. Wiadomo, że bardzo ograniczono racje żywnościowe, tymczasem przez kapitulacją, wysadzono w powietrze wszystkie forty, zabito wszystkie konie, zniszczono całą broń i dokumentację, infratukturę komunikacyjną i magazyny żywności, które, jak się okazało wcale nie były puste. Wiadomo, że największym zagrożeniem było niskie morale ponad 100 tysięcy broniących twierdzy żołnierzy - pochodzących z różnych narodów C.K. monarchii i niezbyt zainteresowanych umieraniem za cesarza z dynastii Habsburgów. W nastroju ogólnej beznadzieji i stałego ograniczania racji żywnościowych, lawinowo narastających oskarżeń o dywersję i szpiegostwo, poważnie obawiano się spisku, przewrotu i poddania uzbrojonej twierdzy Rosjanom, co groziło katastrofą. Podczas procesu Kusmanek został uniewinniony i oczyszczony z wszelkich zarzutów. Zmarł 7 sierpnia 1934 r. w Wiedniu. Na temat Twierdzy i jej szczegółowych dziejów istnieje wiele ciekawych stron internetowych.

Przemyśl - willa von Kusmanka

A oto willa przy ul. Dworskiego, należąca do rodziny Frenklów, przemysłowców, gdzie miał mieszkać komendant twierdzy. Po kapitulacji twierdzy zatrzymał się w niej wizytujący Przemyśl car Mikołaj II, wspaniałomyślnie przeznaczając po 5 rubli dla każdego żołnierza biorącego udział w oblężeniu.



Przemyśl - willa von Kusmanka

Sam budynek stopniowo niszczał, po II W.Ś. było tu przedszkole, aż w końcu powstał oddział Banku Śląskiego - przeprowadzono wzorową modernizację, zachowując oryginalną stolarkę i wiele cennych detali. Niestety, dobre czasy się skończyły, oddział nie przynosił chyba spodziewanych zysków, a sama willa zaczęła być traktowana trochę po macoszemu - jako zbyt wielki ciężar dla instytucji nastawionej głównie na zysk. Szczytem wyrafinowania stało się niedawne zastąpienie ozdobnych liter podświetlanym pudłem z reklamą banku oraz zastosowanie zewnętrznych klimatyzatorów. Podobno mają tu być biura do wynajęcia...