lecz-092.jpg

lecz-091.jpg

Jest to bylina o łodygach kanciastych, wzniesionych, pok ...

Jest to bylina o łodygach kanciastych, wzniesionych, pokrytych liśćmi ogonkowymi, naprzeciwległymi. Cała roślina jest owłosiona i nasycona olejkiem eterycznym o niezbyt przyjemnym zapachu. W kątach liści osadzone są nibyokółki kwiatów różowawych, czasem białych. Owocem jest rozłupnia poczwórna. Gatunek ten rośnie w ogrodach, na placach wiejskich, na wysypiskach i śmietniskach, zwłaszcza na glebie zasobnej w azot. Był używany jako roślina lecznicza już w bardzo dawnych czasach, najpierw do leczenia oczu i uszu, później - również nerek. Zbiera się ziele (Herba Ballotae) w pełni kwitnienia, podczas słonecznej pogody. Ścina się całą górną część pędu i suszy w temperaturze 35°C. Suche ziele wydziela silny zapach i musi być przechowywane oddzielnie w zamkniętych torbach. Zawiera ono garbniki, olejek eteryczny, kwasy organiczne i pektynę. Używane jest jako środek uspokajający w przypadkach chorób nerwowych: depresji, migreny, neurastenii, stanów niepokoju i innych chorób nerwowych lub psychicznych. Działa również napotnie. Przygotowuje się odwar z dwóch łyżeczek do kawy ziela na dwie filiżanki wody i pije 2-4 filiżanki dziennie. Używa się również ziela w postaci proszku w ilości 2-4g 2-4 razy w ciągu dnia. Okłady z mierznicy łagodzą bóle gośćcowe. Jak wszystkie wargowe jest to doskonała roślina miododajna. Okres kwitnienia: VI-IX Zbiór ziela: VI-VIII

lecz-107.jpg

CHABER BŁAWATEK (Centaurea cyanus L.) Chaber bławatek ...

CHABER BŁAWATEK (Centaurea cyanus L.) Chaber bławatek Roślina roczna o łodydze wzniesionej, rozgałęzionej i liściach równowąskich, naprzemianległych. Koszyczki kwiatowe z kwiatami brzeżnymi lejkowatymi, błękitnymi osadzone są na szczycie rozgałęzień. Owocem jest niełupka z puchem. Gatunek ten pochodzi z rejonów śródziemnomorskich, ale rozpowszechnił się na całym świecie wraz z uprawą zbóż. Jednakże od kilku lat staje się coraz rzadszy na skutek stosowania herbicydów. Do celów leczniczych zbiera się pojedyncze kwiaty wyskubane z koszyczka (Flos Cyani sine calice). Zrywa się je ręcznie podczas słonecznej pogody i suszy rozpostarte cienką warstwą na siatkach w miejscu cienistym, przewiewnym lub w suszarni w temperaturze nie przekraczającej 35°C. Należy je przechowywać w miejscu suchym, w ciemności. Kwiaty zawierają glikozydy antocyjanidowe, związek gorzki centaurynę i sole mineralne. Działają moczopędnie i pobudzają przemianę materii. Wchodzą w skład mieszanek regulujących trawienie i leczących zaburzenia żołądkowe. Służą również do nadawania barwy niektórym lekom i mieszankom ziołowym. Niebieski barwnik jest wyodrębniany i używany w przemyśle kosmetycznym. Chaber stosowany zewnętrznie służy do przygotowania kąpieli leczących rany i owrzodzenia oraz jako składnik płynów do pielęgnacji włosów. Jest to doskonała roślina miododajna. Okres kwitnienia: VI-VIII Zbiór kwiatów: VI-VIII

lecz-106.jpg

KMINEK ZWYCZAJNY (Carum carvi L.) Kminek zwyczajny ...

KMINEK ZWYCZAJNY (Carum carvi L.) Kminek zwyczajny Roślina dwuletnia lub bylina z wrzecionowatym korzeniem, różyczką liści podwójnie pierzastych i rozgałęzioną łodygą, która kończy się baldachem złożonym. Kwiaty są białe lub różowawe. Owocem jest podwójna rozłupnia. Cała roślina pachnie aromatycznie. Kminek rośnie dziko w Europie i Azji. Jest także uprawiany zależnie od potrzeb lokalnych. Znany był już w starożytności jako roślina aromatyczna i dodatnio wpływająca na trawienie. Zbiera się owoce (Fructus Carvi). Uprawiając niewielką ilość kminku, ścina się dojrzałe baldachy lub całe rośliny i suszy się przed omłotem. Na dużych powierzchniach przeprowadza się zbiór maszynowo w optymalnej fazie dojrzałości. Owoce powinny być suche i składowane w suchym miejscu. Zawierają 3-7% olejku eterycznego (Oleum Carvi, w którego skład wchodzą m.in. karwon i limonen), a ponadto białka, skrobię, cukier, garbniki i olej tłusty. Kminek pobudza czynności przewodu pokarmowego, wpływa rozkurczająco na mięśnie gładkie i przeciwdziała tworzeniu się gazów w jelitach. Zapobiega też rozwojowi szkodliwej mikroflory i pasożytów jelitowych. Przyjmuje się sproszkowane owoce, ale można też je żuć; dawka dzienna wynosi ½-1 g. Można również przyrządzić odwar, biorąc łyżkę rozdrobnionych owoców na 1½ szklanki wody, i pić ¼-½ szklanki 2-3 razy dziennie. Kminek wzmaga również laktację. Używa się też olejku kminkowego w ilości 2-3 kropli na cukrze. Wyższe dawki są szkodliwe dla wątroby i nerek. Bardzo duże ilości kminku zużywa przemysł spożywczy. Okres kwitnienia: V-VI Zbiór owoców: VII-VIII (co 2-gi rok)

lecz-104.jpg

PAPRYKA ROCZNA (Capsicum annuum L.) Papryka roczna ...

PAPRYKA ROCZNA (Capsicum annuum L.) Papryka roczna Roślina roczna o łodydze wzniesionej i rozgałęzionej, liściach owalnych, błyszczących. W ich kątach znajdują się białe kwiaty na krótkiej szypułce. Wkrótce po kwitnieniu pojawia się jagoda czerwona, żółta lub zielona, zależnie od odmiany. Papryka pochodzi z rejonów tropikalnych i subtropikalnych Ameryki, skąd w XV w. sprowadzili ją do Europy Hiszpanie. Znaczenie farmaceutyczne mają odmiany z długimi, czerwonymi owocami o silnie palącym smaku. Dojrzałe owoce (Fructus Capsici) zbiera się ręcznie, poźniej pozostawia do zwiędnięcia i suszy na siatkach lub nawleczone na sznurek. Następną czynność, mielenie, trzeba wykonać bardzo ostrożnie, ponieważ pył papryki silnie drażni skórę i błony śluzowe. Owoce zawierają drażniący amid kapsaicynę, substancję oleistą kapsycynę, czerwone barwniki z grupy karotenów, witaminy C, B1, B2 i E, tłuszcze i inne substancje. Leki zawierające paprykę są stosowane przede wszystkim zewnętrznie; w aptekach znajdują się różne rodzaje wyciągów, nalewek, maści i plastrów, które rozszerzają naczynia krwionośne i powodują zaczerwienienie skóry oraz błon śluzowych. Stosuje się je głównie w przypadku bóli gośćcowych, rwy kulszowej i zapalenia opłucnej. Plastry mogą być również produkowane z innych gatunków papryki. Użyta doustnie papryka pobudza perystaltykę żołądkowo-jelitową i sprzyja wydzielaniu soku żołądkowego. Słodka papryka jest doskonałym warzywem zawierającym bardzo dużo witaminy C. Oba rodzaje papryki są powszechnie używane jako rośliny aromatycze i przyprawowe. Okres kwitnienia: VI-IX Zbiór owoców: VII-IX

lecz-101.jpg

WRZOS ZWYCZAJNY (Calluna vulgaris L.) Wrzos zwyczajny ...

WRZOS ZWYCZAJNY (Calluna vulgaris L.) Wrzos zwyczajny Krzewinka lub krzew zimozielony, o gałązkach dołem rozesłanych i zakorzeniających się, gęsto pokrytych igiełkowatymi liśćmi. Drobne, różowolila kwiaty są zebrane w wielokwiatowe grona szczytowe. Owocem jest torebka. Jest to gatunek rozpowszechniony w strefie umiarkowanej, w Norwegii dochodzi do 71°30'. Rośnie na glebach kwaśnych, ubogich, na skałach, piaskach i torfowiskach, gdzie może tworzyć rozległe płaty. W celach leczniczych zbiera się kwiaty (Flos Callunae lub Flos Ericae) lub kwitnące ziele (Herba Callunae). Kwiaty zrywa się ręcznie, łodygi ścina na początku kwitnienia. Zebrane części schną łatwo w miejscu ocienionym i przewiewnym lub w suszami w temperaturze, która może dojść do 60°C. Ususzone części należy przechowywać w miejscu suchym i w ciemności. Zawierają one flawonoidy (m.in. kwercytrynę i mirycytrynę), garbniki, kwas krzemowy i inne substancje. Działają przeciwzapalnie (zwłaszcza na drogi moczowe) i moczopędnie, jak również uspokajająco. W mieszance z innymi ziołami wrzos stosuje się w przypadkach chorób przewodów moczowych. Jest środkiem pomocniczym w leczeniu chorób nerek i przerostu prostaty. Z kwiatów sporządza się odwar (2-3 tyżki kwiatów na 2 szklanki wody) i pije się 1/3-1/2 szklanki 2-3 razy dziennie. Podobne rezultaty w leczeniu uzyskuje się stosując niektóre gatunki z rodzaju Erica (E.herbacea). Oba gatunki są ozdobne i miododajne. Okres kwitnienia: VIII-X Zbiór kwiatu: VIII-IX Zbiór ziela: VIII-IX

lecz-100.jpg

WRZOS ZWYCZAJNY (Calluna vulgaris L.) Wrzos zwyczajny ...

WRZOS ZWYCZAJNY (Calluna vulgaris L.) Wrzos zwyczajny Krzewinka lub krzew zimozielony, o gałązkach dołem rozesłanych i zakorzeniających się, gęsto pokrytych igiełkowatymi liśćmi. Drobne, różowolila kwiaty są zebrane w wielokwiatowe grona szczytowe. Owocem jest torebka. Jest to gatunek rozpowszechniony w strefie umiarkowanej, w Norwegii dochodzi do 71°30'. Rośnie na glebach kwaśnych, ubogich, na skałach, piaskach i torfowiskach, gdzie może tworzyć rozległe płaty. W celach leczniczych zbiera się kwiaty (Flos Callunae lub Flos Ericae) lub kwitnące ziele (Herba Callunae). Kwiaty zrywa się ręcznie, łodygi ścina na początku kwitnienia. Zebrane części schną łatwo w miejscu ocienionym i przewiewnym lub w suszami w temperaturze, która może dojść do 60°C. Ususzone części należy przechowywać w miejscu suchym i w ciemności. Zawierają one flawonoidy (m.in. kwercytrynę i mirycytrynę), garbniki, kwas krzemowy i inne substancje. Działają przeciwzapalnie (zwłaszcza na drogi moczowe) i moczopędnie, jak również uspokajająco. W mieszance z innymi ziołami wrzos stosuje się w przypadkach chorób przewodów moczowych. Jest środkiem pomocniczym w leczeniu chorób nerek i przerostu prostaty. Z kwiatów sporządza się odwar (2-3 tyżki kwiatów na 2 szklanki wody) i pije się 1/3-1/2 szklanki 2-3 razy dziennie. Podobne rezultaty w leczeniu uzyskuje się stosując niektóre gatunki z rodzaju Erica (E.herbacea). Oba gatunki są ozdobne i miododajne. Okres kwitnienia: VIII-X Zbiór kwiatu: VIII-IX Zbiór ziela: VIII-IX

lecz-099.jpg

NAGIETEK LEKARSKI (Calendula officinalis L.) Nagietek l ...

NAGIETEK LEKARSKI (Calendula officinalis L.) Nagietek lekarski Jest to roślina roczna uprawiana od średniowiecza ze względu na walory ozdobne: jej piękne, żywopomarańczowe koszyczki rozwijają się bez przerwy od lata do jesieni. Dolne liście są szerokołopatkowate, łodygowe lancetowate, siedzące, naprzemianległe. Szczytowe koszyczki składają się z kwiatów rurkowatych, płonnych, i kwiatów języczkowatych, płodnych. Owocem jest niełupka, na grzbiecie kolczasta. Nagietek pochodzi z Europy Południowej. Obecnie uprawia się go jako roślinę ozdobną i leczniczą. W tym ostatnim celu wybiera się odmiany o koszyczkach pełnych, intensywnie pomarańczowych, które zawierają najwięcej substancji czynnych. Zbiera się tylko kwiaty języczkowate (Flos Calendulae) lub całe koszyczki ręcznie, podczas słonecznej pogody, suszy rozpostarte na siatkach, w miejscu cienistym, przewiewnym, w temperaturze maksymalnej 35°C. Zawierają saponozydy trójterpenowe (m.in. kalendulozydy), flawonoidy, gorycze i olejek eteryczny. Używa się ich w celu pobudzenia czynności wątroby, a zwłaszcza wytwarzania żółci, oraz w celu złagodzenia skurczów żołądka lub jelit. Działają zatem przeciwskurczowo i żółciopędnie. Odwar, nalewka lub maść z nagietka są zalecane do leczenia trudno gojących się ran, odleżyn, owrzodzenia nóg, ropnego zapalenia i wyprysków skórnych. Przemysł kosmetyczny bardzo często używa nagietka do produkcji środków zmiękczających skórę, preparatów do kąpieli i środków gojących miejscowo. Żywopomarańczową barwę suszonych kwiatów wykorzystuje się do poprawiania wyglądu innych produktów leczniczych. Okres kwitnienia: IV-IX Zbiór koszyczków: VII-IX

lecz-098.jpg

BUKSZPAN ZWYCZAJNY (Buxus sempervirens L.) Bukszpan zwy ...

BUKSZPAN ZWYCZAJNY (Buxus sempervirens L.) Bukszpan zwyczajny Jest to krzew o liściach zimozielonych, sadzony w ogrodach i parkach ze względu na walory ozdobne. Na zielonych gałązkach osadzone są naprzeciwlegle liście eliptyczne, całobrzegie, gładkie, skórzaste. Wczesną wiosną w kątach liści tworzą się krótkie, gęste grona złożone z żółtych kwiatów: kwiat słupkowy znajduje się pośrodku i otoczony jest kwiatami pręcikowymi. Owocem jest torebka. Gatunek ten, pochodzący z Europy Południowej, rozprzestrzenił się na całym świecie. Zbiera się, uszczykując w sposób umiarkowany, liście bukszpanu (Folium Buxii). Podczas suszenia w cieniu trzeba je często przewracać. Po wyschnięciu mają barwę zieloną i gorzki smak. Zawierają głównie alkaloidy (buksynę), olejek eteryczny i garbniki. Działają przeciwgorączkowo. Stosowane są także w przypadkach stanów zapalnych dróg żółciowych i moczowych. W tym celu sporządza się odwar biorąc 1/2 łyżeczki do kawy na filiżankę wody lub przyjmuje sproszkowane liście w dawce 0,5 g dziennie, zależnie od wskazówek lekarza. Zanim zaczęto stosować chininę, bukszpanem leczono malarię. Z liści robi się okłady lub kąpiele w przypadku bólów gośćcowych, dny i wyprysków skórnych. Jest to roślina trująca, należy więc przestrzegać zalecanych dawek. Drewno bukszpanu jest bardzo zwarte, twarde i trwałe. Używa się je w drzeworytnictwie i do wyrobu instrumentów muzycznych. Okres kwitnienia: III-IV Zbiór liści: IV-VI

lecz-097.jpg

PRZYSTĘP BIAŁY (Bryonia alba L.) Przystęp biały By ...

PRZYSTĘP BIAŁY (Bryonia alba L.) Przystęp biały Bylina o korzeniu burakowato zgrubiałym, rozgałęzionym, łodydze pnącej się, o długości do 5 m. Na łodydze osadzone są naprzemianlegle liście dłoniastoklapowane i wąsy. W kątach liści pojawiają się luźne grona złożone z drobnych, zielonożółtych kwiatów męskich i żeńskich występujących na tej samej roślinie. Owocem jest czarna jagoda. Cała roślina jest trująca. Gatunek ten, pochodzący z Europy Południowej, występuje pospolicie w siedliskach ruderalnych. Niegdyś sadzono powszechnie przestęp wokół ferm sądząc, że chroni zwierzęta domowe. Zbiera się korzenie (Radix Bryoniae). Po umyciu i pokrajaniu na plasterki suszy się je w temperaturze nie przekraczającej 45°C. Korzeń ma smak ostry i gorzki oraz nieprzyjemny zapach. Zawiera glikozydy (m.in. bryoninę), garbnik, trójterpeny zwane kukurbitacynami, żywice, kwas bryonolowy i aminy. Działa silnie przeczyszczająco, moczopędnie i wymiotnie. Stosuje się go w przypadku gośćca i dny, a także w celu usunięcia z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii; zawsze jednak pod kontrolą lekarza. Pokrewny gatunek B.dioica - przestęp dwupienny, jest rośliną dwupienną, o czerwonych jagodach. Ma on podobne właściwości lecznicze i także jest zbierany. Oba gatunki są trujące i samo zetknięcie się ich soku ze skórą może wywołać bolesne pęcherze; 15 jagód stanowi dawkę śmiertelną dla dziecka. Okres kwitnienia: VI-VIII Zbiór korzeni: X-XI

lecz-093.jpg

BERBERYS ZWYCZAJNY (Berberis vulgaris L.) Berberys zwyc ...

BERBERYS ZWYCZAJNY (Berberis vulgaris L.) Berberys zwyczajny Jest to krzew o liściach odwrotnie jajowatych, ostro ząbkowanych. Liście wyrastają pękami na krótkopędach w kątach kolców. Żółte kwiaty są zebrane w zwisłe grona. Owocem jest walcowata, czerwona jagoda. Cała roślina z wyjątkiem jagód jest trująca. Gatunek ten występuje w całej Europie i sięga po Kaukaz. Rośnie w lasach, na nasłonecznionych zboczach, na skrajach pól. Już w dawnych czasach znano jego właściwości lecznicze; używano go jako środka przeciwgorączkowego, a także do leczenia chorób żołądka, wątroby i serca. Zbiera się korę i owoce (Cortex, Fructus Berberidis). Korę zdejmuje się zarówno z gałązek, jak i z korzeni; czyści się ją, następnie suszy (nawet na słońcu) i dosusza w suszarni w temperaturze do 50°C. Kora zawiera alkaloidy, z których najważniejszyą jest silnie trująca berberyna. Z tego względu używa się kory stosunkowo rzadko i tylko pod kontrolą lekarza. Znajduje zastosowanie w leczeniu chorób nerek, kamicy nerkowej i chorób układu krążenia oraz służy do pobudzania czynności żołądka i wątroby. W małej dawce działa przeczyszczająco, żółciopędnie i moczopędnie, w dużej dawce powoduje stan odużenia, wymioty, biegunki, a nawet paraliż ośrodka oddechowego. Zbiera się owoce całkowicie dojrzałe na jesieni. Nadają się one do spożycia w stanie świeżym, po zakonserwowaniu lub ususzeniu. Są kwaśne i zawierają bardzo dużo witaminy C. Służą do przygotowania herbatek i ziółek odświeżających. Okres kwitnienia: IV-V Zbiór kory: III-IV i X Zbiór owoców: X

lecz-092.jpg

chomikuj-2018