cc1ab2f2d9da.jpg

۞ Rzeźba z kości ۞

Możliwość zastosowania kości zwierzęcej do ukształtowania przedmiotu znana jest człowiekowi od czasów prehistorycznych. Do tego celu zazwyczaj używano kość ciosów słonia, hipopotama, siekaczy narwala czy kłów dzika. Pierwszymi obiektami z tego materiału były narzędzia oraz ich części. Potwierdza to odnalezienie na terenie Chin precyzyjnie obrobione, wypolerowane oraz ozdobione rytowanymi ornamentami niewielkie groty do harpunów oraz haczyki służące do połowu ryb. Groty harpunów i strzał, szpilki i grzebienie do włosów oraz igły do szycia odnaleziono także podczas prac archeologicznych na terenie neolitycznej wioski w pobliżu Banpo. Ale i Europa może pochwalić się podobnymi znaleziskami . Kilka rzeźb z kości mamuta odkryli amerykańscy i niemieccy archeolodzy w jaskini Vogelherd w landzie Badenia-Wirtembergia. Mają one około 35 tysięcy lat i zdaniem odkrywców są najpewniej najstarszymi znanymi rzeźbami ze zwierzęcych kłów.

Najbardziej zachwyciła odkrywców świetnie wykonana malutka 3,7 cm długości i ledwie 7,5 grama wagi rzeźba mamuta. Kolejne rzeźby to dobrze zachowana figurka lwa, a także fragmenty drugiego mamuta i dwie jeszcze niezidentyfikowane figurki.
W czasach znacznie późniejszych materiał ten używany był do wytwarzania różnego kształtu i wielkości przedmiotów użytkowych ale też do tworzenia prawdziwych niezwykle precyzyjnych i bardzo cennych dzieł sztuki dorównujących a nawet przewyższających ceny klejnotów czy wyrobów ze złota. Od wczesnych lat XVIII w. kość zwierzęcą stosowano na Dalekim Wschodzie także do inkrustacji mebli. Zdobienia tego typu popularne były przede wszystkim na terenie Chin, Japonii, a także w części południowo-wschodniej Azji. W podobny sposób wykorzystywano obrobioną kość zwierzęcą również w Indiach, Nepalu oraz niektórych regionach zachodniej Azji. Najcenniejszą jednak kością jest i zawsze była kość słoniowa jej gęstość i struktura czynią ją bardzo podatną na rzeźbienie oraz grawerowanie w detalach. Kość słoniowa jest stosunkowo ciężka, a przy dotyku sprawia zimne, metaliczne wrażenie. Do najsłynniejszych rzeźb z kości słoniowej zaliczane są rzeźby przedstawiające Ośmiu Nieśmiertelnych chińskiego taoizmu, w których wykorzystano nawet naturalne krzywizny materiału, oraz wyjątkowy okaz wystawiany w Luwrze słynny dyptyk z wizerunkiem Justyniana na koniu z VI w.

Wartość kościanej rzeźby jest uzależniona od takich kryteriów, jak: wiek pochodzenia, wielkość, temat, ilość ukazanych postaci i przedmiotów, precyzja wykonania oraz dynamika całości. Przy spełnianiu tych parametrów na wysokim poziomie jest rzeczą oczywistą, iż cena również będzie maksymalnie wysoka. Na aukcji w domu Sotheby's w Paryżu padł światowy rekord ceny średniowiecznej rzeźby w kości słoniowej. Za dyptyk czyli prywatny ołtarzyk wykonany w kości słoniowej z lat 1360-80 z przedstawieniem Męki Pańskiej, szerokości 31,4 cm przy skrzydłach otwartych, pochodzące z paryskiego warsztatu, należący do kolekcji Dormeuil, zapłacono 4 mln euro. Jeden z rarytasów kolekcji, była też figurka Madonny z dzieciątkiem pochodząca z ok. 1250 r. została sprzedana za 1,5 mln euro. Delikatnie wygięta postać Madonny wpisuje się w krzywiznę kła, w którym ją wyrzeźbiono, a dzieciątko jedną rączką ciągnie za zasłonę okrywającą głowę matki. Na aukcji proponowano również liczne skrzynki relikwiarzowe z warsztatów w Limoges z XII i XIII wieku. Jeden ze skarbów kolekcji, skrzynkę relikwiarzową wysokości 17 cm z wyobrażeniem męczeństwa św. Tomasza Becketa z końca XII wieku, sprzedano za 570 tys. euro.