tyros2.jpg

INSTRUMENTY MUZYCZNE


Instrument muzyczny - przyrząd wytwarzający dźwięk, przeznaczony do wykonywania muzyki.

Dźwięk w instrumencie muzycznym wytwarzany jest za pomocą wibratora, którego własności fizyczne wpływają na wysokość dźwięku i jego barwę - najbardziej charakterystyczną cechę pozwalającą odróżnić poszczególne instrumenty tylko za pomocą słuchu. Wibrator jest głównym elementem instrumentu muzycznego; dwa pozostałe to incytator i rezonator, czyli element pobudzający wibrator do drgań i element zwiększający głośność dźwięku. Zarówno incytator jak i rezonator wpływają na barwę dźwięku wytwarzanego przez instrument muzyczny.

Podział instrumentów muzycznych
Najczęściej stosowana klasyfikacja instrumentów muzycznych dzieli je na strunowe, dęte i perkusyjne. Mimo iż powszechna i popularna, nie jest jednak naukowa i z punktu widzenia samej idei kategoryzacji, pozbawiona sensu, gdyż brak w niej wspólnego kryterium podziału. Kryterium wydzielenia grupy instrumentów strunowych jest rodzaj drgającego materiału (struna), instrumentów dętych - incytator, czyli siła pobudzająca wibrator do drgań (zadęcie), instrumentów perkusyjnych - działanie samo w sobie (łac. percussio - uderzanie).

Klasyfikacja popularna, poprzez swoje ograniczenia zakresowe, obejmuje tylko fragment współczesnego instrumentarium. Nie da się według niej zaszeregować części instrumentarium historycznego, ludowego i egzotycznego, a nawet niektórych współczesnych instrumentów takich jak harmonika szklana (instrument pocierany), drumla i pozytywka (instrumenty z języczkami szarpanymi).

Klasyfikacja popularna, mimo iż nienaukowa i nielogiczna, jest z powodu swojej intuicyjnej przystępności dla niewykwalifikowanego odbiorcy najbardziej rozpowszechniona w mediach a nawet w środowiskach naukowych.

Opracowana przez Curta Sachsa i Ericha von Hornbostela klasyfikacja naukowa dzieli instrumenty muzyczne według źródła dźwięku (tzw. wibratora). Została ona opracowana w sposób pozwalający - według jej autorów - zakwalifikować każdy instrument muzyczny niezależnie od jego pochodzenia.

Błędem spotykanym w mediach popularnych a także w środowiskach naukowych jest stosowanie nazewnictwa naukowego do określania grup instrumentów w podziale popularnym, i na odwrót. Przykładem może być wymienne stosowanie określeń "instrument dęty" i "aerofon", czy "idiofon" i "instrument perkusyjny", ponieważ instrumenty dęte stanowią tylko część aerofonów a idiofony - część instrumentów perkusyjnych.

Klasyfikacja naukowa
I
* Idiofony - instrumenty, w których wibratorem jest ciało stałe mające własną sprężystość,
* Membranofony - instrumenty, w których wibratorem jest napięta membrana,
* Chordofony - instrumenty, w których wibratorem jest napięta struna,
* Aerofony - instrumenty, w których wibratorem jest drgające powietrze,
* Elektrofony - instrumenty, w których wibratorem jest membrana głośnika, a źródłem drgań pobudzających wibrator układ elektryczny.

Klasyfikacja popularna

Wymienione poniżej podgrupy trzech podstawowych grup instrumentów w podziale popularnym mogą być w niektórych przypadkach stosowane zamiennie. Wynika to z faktu praktycznego podejścia do klasyfikacji i większego lub mniejszego spopularyzowania terminologii.

* instrumenty strunowe - instrumenty muzyczne, w których źródłem dźwięku jest drgająca struna
o smyczkowe
o szarpane
o uderzane
o skrzypcowe
o młoteczkowe
* instrumenty dęte - instrumenty muzyczne, w których dźwięk pobudzany jest zadęciem
o ustnikowe
o wargowe
o stroikowe
o drewniane
o blaszane

* instrumenty perkusyjne - instrumenty muzyczne, w których dźwięk pobudzany jest poprzez pośrednie lub bezpośrednie uderzanie instrumentu lub jego fragmentu
o uderzane
o płytowe
o sztabkowe
o rurowe
o prętowe

* instrumenty elektroniczne - w których dźwięk tworzony jest przez układ elektroniczny


Instrumentami muzycznymi nazywane są również przedmioty o niemuzycznym przeznaczeniu podstawowym, które zyskują cechy instrumentu muzycznego poprzez świadome wykorzystanie w utworze muzycznym. Przykładem takiego jest dzwon wieżowy (klasyczny), którego przeznaczeniem podstawowym jest sygnalizacja. W XIX wieku został wprowadzony do instrumentarium orkiestry symfonicznej (obecnie bardziej popularny w formie dzwonu rurowego), przez co zyskał miano instrumentu muzycznego.