8594063004102_indian_totem_P.jpeg

Totem – termin określający zjawiska związane z relacjami człowieka ze zwierzęcym (lub roślinnym, czasem zjawiskiem przyrodniczym) przodkiem. Każdy klan posiada własny totem, nazwę, a jego członkowie połączeni są więzami pokrewieństwa. Totemy oznaczają mistyczne więzi między ludźmi, a jedynie wtórnie odzwierciedlają stosunki społeczne. Totem to również - w bardziej popularnym znaczeniu - godło rodziny lub klanu rodzinnego u wielu ludów pierwotnych. Totemem mogło być zwierzę, roślina lub jakiś martwy przedmiot, które uznawane było za protoplastę i opiekuna tej rodziny.


Totem, analogicznie do europejskiej heraldyki, to wizerunek mitycznego przodka, którym mogą być przedmioty materialne, rośliny i zwierzęta ( glownie ), ale i zjawiska atmosferyczne, ciała niebieskie, miejsca geograficzne, czasami przodkowie - istoty całkowicie mityczne (jak u Warramungów i Tjingillów - przodek Thaballa, który jest ucieleśnieniem radości).



W plemionach wędrownych totemy mogły być odzwierciedlane na kawałkach kory zawieszonych na żerdziach lub hełmach, co pełniło funkcję sztandarów wojennych. Totemy mogą być malowane na skórach zwierząt leżących na wigwamach, być przedstawiane przez słomiane kukły lub malowidła na ziemi. W grupach bardziej osiadłych rzeźbiono je na drewnianych słupach lub zawieszano je na ścianach domów, czółen, narzędziach, broni, grobach. W czasach świąt w niektórych plemionach istniał zwyczaj tatuowania totemu bezpośrednio na ciele. Niektórzy badacze uważają, że istnieje ścisłe tabu na spożywanie lub kontakt z totemem, ale nie jest to regułą. Totem więc to symbol przynależności do klanu (grupy ludzi wierzących we wspólne pochodzenie od totemu). Każdy klan ma swój jeden, niepowtarzalny totem.