Portugalia.jpg

W Wigilię Bożego Narodzenia – Véspera do Natal -w portugalskich domach i miasteczkach nie może zabraknąć świątecznej szopki – presépio, nad której przygotowaniem pracują zazwyczaj całe rodziny. Ta domowa budowana jest w skrzynce pokrytej korkiem, z którego formuje się małą grotę. Zgodnie z tradycją, aż do pasterki pozostawia się w niej puste miejsce na Dzieciątko Jezus. Jego figurka pojawia się tam dopiero po północy, w dzień Bożego Narodzenia.

W zależności od regionu, szopki wyglądają nieco inaczej. W tej tradycyjnej, portugalskiej (zwłaszcza na północy kraju), oprócz Świętej Rodziny, pasterzy i Trzech Króli, można zobaczyć także postacie w strojach ludowych – np. młynarza, praczkę czy kobietę z dzbanem. Najbardziej znanym przykładem takiej szopki jest dzieło rzeźbiarza Machado do Castro. Scenę narodzenia składającą się z 500 kolorowych figurek można podziwiać wlizbońskim kościele Basílica da Estrela.

Szopki z Algarve różnią się znacznie od tego, co znamy. Jest to dość skromna konstrukcja, składająca się zezwężających się ku górze schodków, na szczycie których stoi Dzieciątko Jezus. W zależności od zamożności rodziny, stopnie przykrywane są obrusem lub serwetami, a na nich ustawiane są kwiaty, owoce oraz małe spodeczki z poletkiem zbóż – pszenicy, żyta i kukurydzy. Ziarna sadzone są na spodeczkach już 8 grudnia, a następnie uważnie pielęgnowane aż do Święta Trzech Króli. W tym dniu przesadza się roślinki w inne miejsce, życząc sobie nawzajem udanych zbiorów w nadchodzącym roku.

Oprócz szopki nieodłącznym symbolem świąt jest choinka – Árvore de Natal. Jednak i w tym przypadku Portugalczycy nie mają jednego jej wzoru. Tam, gdzie jest to możliwe, w domach pojawia się mała sosenka, natomiast na południu kraju, którego roślinność jest już bardziej śródziemnomorska, rolę choinki pełni najpopularniejsze drzewko w okolicy. W niektórych domach można też spotkać samodzielnie wykonane choinki. Z masy papierowej tworzony jest pień, w który wsadza się gałązki. Taką choinkę umieszcza się w wiklinowym koszu lub wazonie i stawia na stole.