Limassol Boże Narodzenie na Cyprze.jpg

Święta Bożego Narodzenia na Cyprze wyglądają zdecydowanie inaczej niż te, do których jesteśmy przywiązani w naszej tradycji katolickiej. Pierwszą zasadniczą różnicą jest to, że na Cyprze – na części greckiej – dominującą religią jest prawosławie (Eastern Orthodox Church), natomiast na części tureckiej, jak nie trudno się domyślić panuje islam. My jednak się skupimy na tradycjach, które są charakterystyczne dla części południowej wyspy, czyli prawosławnej. To co może zaskoczyć turystę (np. praktykującego katolika) jest to, że wigilia nie jest najważniejszym dniem celebrowanym przez Cypryjczyków. Oczywiście na stole pojawiają się już wykwintne potrawy i św. Mikołaj obdarowuje prezentami, ale większość osób tego dnia np. udaje się na miasto, aby przyjemnie spędzić czas ze znajomymi lub rodziną na świeżym powietrzu. I nie ma co się dziwić, bo temperatura na dworze, która wynosi 18 stopni zachęca jak najbardziej do wyjścia. Na ulicach nie brakuje także pięknych świątecznych dekoracji. Na Cyprze widoczny jest mix zwyczajów, trochę greckich, trochę typowo angielskich, ze spora dawką światowego konsumpcjonizmu. Wszystko zaczyna się od dekoracji – już w połowie listopada sklepy zaczynaja dekorować wystawy, pojawiaja się bożonarodzeniowe smakołyki. Ulice miast przyozdobione są lampkami, na głównych rondach postawione są plastikowe bałwany.


Oczywiście w tutejszym klimacie najciekawiej prezentują się udekorowane świątecznie palmy. Co prawda choinki również się pojawiają, ale tylko w wersji plastikowej. Najokazalsza choinka stoi na placu przed urzędem miejskim.


Tuż obok niej wisi ekran pokazujący temperaturę powietrza, w dzień zazwyczaj powyżej 20 stopni celsjusza. Przy takich warunkach klimatycznych naturalną ozdobą są zupełnie inne drzewka, które stanowia kwintesencję Cypru w grudniu – dojrzewające cytrusy. Ciężko przejść kilka metrów, nawet w centrum miasta, i nie potknąć się o spadające na ulice pomarańcze i cytryny.


Najważniejszym dniem podczas świąt Bożego Narodzenia na Cyprze jest 25 grudnia, kiedy to Cypryjczycy zasiadają przy suto zastawionym stole. Na stole kładzie się najpiękniejsze obrusy i serwetki, często przekazywane sobie z pokolenia na pokolenie. Sami domownicy ubierają się elegancko i starają się założyć przynajmniej jedną nową rzecz. Chociaż tradycja, według której każdy Cypryjczyk tuczył prosię i przyrządzał specjalnie na bożonarodzeniowy stół odeszła już do lamusa to nadal wieprzowina jest rarytasem, którego nie może zabraknąć podczas świątecznego poczęstunku. Rodzina często zasiada na tarasie a nie w domu, aby delektować się wykwintnymi potrawami, jeśli pogoda jest sprzyjająca.


Wśród przysmaków znajdziemy takie potrawy: pieczony indyk lub kurczak, indyk nadziewany jest mieloną wieprzowiną, ryżem, nutą gałki muszkatołowej, natką pietruszki i orzeszkami pinii.


Tradycyjna souvla: jagnięcina, kurczak czy wieprzowina przygotowane na tradycyjnym cypryjskim grilu na węgiel drzewny, to również danie na świątecznym stole.


Zupa cytrynowa z jajami : zwykle serwowana jest w Boże Narodzenie rano po kościele.


Gennopita lub chleb Chrystusa: rodzaj chleba, który jest wykonany na Wigilię. Jest to tradycyjny chrześcijański zwyczaj. Główną cechą chleba jest krzyż, który leży na nim i jest zrobiony z ciasta.


Lountza – czyli polędwica serwowana z grillowanym serem halloumi (produkowanym z mleka owczego i koziego, czasem też z dodatkiem krowiego).


Loukanika – czyli wędzone kiełbaski (z dodatkiem wina).


Bożonarodzeniowe ciasto cypryjskie – inspirowane recepturą brytyjską „Christmas pudding”, jednak wzbogacone cypryjskim brandy. Kourambiedes – lukrowane ciasteczka z migdałami, pokryte cukrem pudrem, prażonymi migdałami i innymi orzechami, "Finikia " pokryte grubą warstwa bialego cukru.


Vassilopitta – tradycyjny wypiek przyrządzany na Dzień św. Bazylego (Nowy Rok). Ciasto krojone jest na kawałki i dzielone pomiędzy członków rodziny w kolejności od najstarszego do najmłodszego. Osobę, która znajdzie monetę w swoim kawałku ciasta, szczęście nie opuści przez cały następny rok.


Koulouri - smaczny chleb, o fakturze przypominającej ciasto, pokryty sezamem, kminkiem i anyżkiem.


Melomacarona, ciasteczka na bazie miodu z orzechami.


Niewątpliwie do szczęściarzy należą najmłodsi na Cyprze, ponieważ według cypryjskiej tradycji to św. Bazyli obdarowuje dzieci prezentami w Nowy Rok. Jednakże św. Mikołaj także dotarł na wyspę Cypr i pojawia się tam zawsze 24 grudnia. Tak więc dzieci cypryjskie otrzymują prezenty zarówno od św. Mikołaja jak i od Bazylego.


W pierwszy i drugi dzień świąt cypryjskie rodziny spotykają się przy świątecznych stołach i wręczają sobie podarunki. Nie ma tu tradycji wspólnego, rodzinnego śpiewania kolęd ani dzielenia się opłatkiem. Jednak na Cyprze tez są sa kolędy. Nazywa sie je "Kalanda" i są przekazywane kolejnym pokoleniom od czasów bizantyjskich. Zwykle małe dzieci i młodzież chodza do sasiadow, pukaja do każdych drzwi, śpiewając kolędy. Niosą ze sobą mały instrument muzyczny zwany trójkątem, czesto otrzymuja za spiewanie pieniądze. Wieczorem ludzie udają się na świąteczne przyjęcia w prywatnych domach lub spotykają się z rodziną i przyjaciółmi w różnych klubach, tawernach oraz restauracjach. 31 grudnia wieczorem rozpoczynają się imprezy, podczas których – przy jedzeniu, muzyce i szampanie – Cypryjczycy żegnają stary rok i witają nadchodzący. Dzieci przed snem wywieszają wielkie świąteczne skarpety. W Nowy Rok, zanim wszyscy wstaną, święty Bazyli wypełni je prezentami. Matki zostawiają Św. Bazylemu kawałek ciasta i kieliszek wina, aby mógł wypić, spróbować ciasta, a następnie zostawić prezenty.


Na Cyprze, w starych górskich wioskach praktykuje się do dzisiaj wielowiekowy zwyczaj nie zamykania na noc drzwi domu, aby Matka Boska z nowo narodzonym Jezusem mogła wejść i zobaczyć, czy wszystko jest gotowe na ich spotkanie.