tu-bylem.jpg

Podbój kosmosu
Od zarania dziejów człowieka pasjonowała przestrzeń kosmiczna. Kiedyś była to fascynacja jako czymś, co jest niedoścignione, nieosiągalne dla zwykłego śmiertenika, a zatem musi być siedziba Bogów. Fascynacja trwała nawet wówczas, gdy dokładnie nie potrafiono określić czym jest przestrzeń kosmiczna. Gwiazdom przypisywano najróżniejsze nadnaturalne właściwości, w tym zdolność do wpływania na życie tu żyjących osób. Pozostałością po tym jest astrologia, czyli dziedzina wiedzy, odczytująca przyszłość na podstawie konstalacji gwiazd.

Na niniejszej stronie nie będę się zajmował historią fascynacji kosmosem, a historia podboju kosmosu, trwającego od połowy ubiegłego stulecia do chwili obecnej. I miejmy nadzieję, że jeszcze potrwa.

Początki podboju
Za początek podboju kosmosu uważa się udane wystrzelenie pierwszego sztucznego satelity ziemskiego o nazwie Sputnik 14 października 1957 roku. Mimo swoich niewielkich rozmiarów (58 cm i 86 kg wagi) wywołał popłoch w Stanach Zjednoczonych. Dlaczego skoro Rosjanom udało się wystrzelić małą kulę, nie miało by się udać wysłać np. głowic jądrowych? Amerykańskie przygotowania do podboju kosmosu nabrały tempa i stały się już niemal sprawą życia i śmierci.



Kolejny ruch należał znowu do Rosjan - wysłali oni na orbitę 3 listopada 1957 roku pierwszą żywą istotę - psa Łajkę na pokładzie statku sputnik 2. Różnił się od poprzednika jedynie rozmiarami. W drodze powrotnej spalił się w atmosferze.

Dopiero 31 stycznia 1958 roku Amerykanie wysłali swojego pierwszego sztucznego satelitę - Explorera 1 - na orbitę.

Kolejną ważną datę było osiągnięcie drugiej prędkości kosmicznej (potrzebną do opuszczenia orbity Ziemi) przez rosyjską sondę Łuna 1. 12 września 1959 roku Rosjanie wysłali sondę Łuna 2, która tym razem osiągnęła powierzchnię księzyca. Łuna 3 - jako pierwsza sonda sfotografowała ciemną stronę księżyca. Amerykanie byli wciąż do tyłu.

1 kwietnia 1960 roku wystrzelono ze Stanów Zjednoczonych pierwszego satelitę meteorologicznego o nazwie Tiros 1, a następnie 12 sierpnia 1960 roku wysłali na orbitę satelitę telekomunikacyjnego - Echo 1).

Jurij Gagarin12 kwietnia 1961 roku Rosjanom jako pierwszym w dziejach ludzkości udało się wysłać człowieka na orbitę i ściągnąć go żywego na ziemię. Statek kosmiczny nazywał się Wostok 1. Był to Jurij Gagarin, odtąd bohater narodowy Związku Radzieckiego, który zginął w wypadku lotniczym jakiś czas potem. Istnieją przypuszczenia, że Gagarin faktycznie nie był pierwszym człowiekiem w kosmosie, ale jego jako pierwszego udało się stamtąd ściągnąć.

20 lutego 1962 roku pierwszy Amerykanim John Glenn trzykrotnie okrążył ziemię w statku Mercury, zapewniając sobie tym samym miejsce w historii i pozycję bohatera narodowego.

16 czerwca 1963 roku w kosmos poleciała pierwsza kobieta - Rosjanka Walentina Tiereszkowa.

Wyścig nabierał rumieńców. Przez Stanami Zjednoczonymi i Związkiem radzieckim rozpościerał się ciągle inny niedościgniony cel - Księżyc...

Lot na księżyc
Wyścig w kosmsie trwał nadal. Technologie unowocześniano, wprowadzano innowacje. Jednak smaczku całemu wyścigowi dodawał cel jakim był Księżyc. Podczas jednego ze swoich przemówień John F. Kennedy obiecał, że przed końcem dekady lat sześdziesiątych na powierzchni Księżyca stanie Amerykanin. Było to zagrania Va Banque, ponieważ takiej gwarancji nie dawał żaden naukowiec.

W lipcu 1964 roku uzyskano dokładne zdjęcia Księżyca, dzięki sondzie Ranger 7. W pażdzierniku tego samego roku Rosjanie wystrzelili pierwszego Woschoda - następcę Wostoka, na pokładzie którego znajdowała się 3 osobowa załoga. Miesiąc póxniej Amerykanie uzyskali zdjęcia Marsa z odlełości 9 tysięcy kilkometrów dzięki sondzie Mariner 4.

W marcu 1965 roku po raz pierwszy dokonano spaceru w kosmosie - osobą, która się na to odważyła, był Aleksiej Leonow.

31 stycznia 1966 roku uzyskano najdokładnijsze w owym czasie zdjęcia powierzchni Księżyca, dzięki Radzieckiej sondzie Łuna 9, której udało się wylądować na jego powierzchni.

Człowiek na księżycuKolejne osiągnięcia w dziedzinie astronautyki już nie przykuwały uwagi opinii publicznej, gdyz nieco spowszedniały. Aż do 16 lipca 1969, kiedy to w USA miał miejsce start statku Apollo 11. Był to pierwszy lot załogowy na Księżyc. Neil Armstrong i Edwin Aldrin przez 22 godziny przebywali na jego powierzchnii. Było to największe dokonanie człowieka w historii ludzkości, a jednocześnie znaczący punkt dla USA w trwającym kosmicznym wyścigu.

Dalsze losy podboju
12 kwietnia 1981 roku wystartował pierwszy statek wieloktrotnego użytku, tzw. prom kosmiczny, o nazwie Columbia. Obecnie jest to najbardziej opłacalna metoda transportu materiałów w przestrzeń kosmiczną, choć i tak nie należy do najtańszych. Jednym z wyzwać\, którym musi obecnie podołać ludzkość, jest maksymalne obniżenie kosztów transportu jednostkowej tony ładunku na orbitę.

Ważnym epizodem w dziedzinie eksploracji kosmosu jest stacja orbitalna Mir, która mimo licznych usterek i kłopotów esklaatacyjnych, była pierwszą stale zasiedloną stacją orbitalną. Jej budowę rozpoczęto 20 lutego 1986 roku, natomiast ostatecznie zlikwidowano na początku 2001 roku. Innym ważnym obiektem działającym do dnia dzisiejszego jest teleskop Habla, dostarczający cennych zdjęć najdalszych rejonów galaktyki.



Obecnie, po upadku Związku Radzieckiego, nie istnieje już wyścig w kosmos. Przed ludzkością istniją ważne wyzwania w tej dziedzinie, którym sprostać może jedynie społeczność międzynarodowa.

Skutki i przyszłość podboju kosmosu
Cóż dla zwykłego zjadacza chleba oznacza podbój kosmosu? Obecnie może nie za duży i niezbyt zauważalny, ale jednak. Prostym przykładem nam wynalazki i innowacje, które na początku pojawiły się na potrzeby lotów kosmicznych. Jednym z takich wynalazków jest teflon, czyli związek do którego ciężko cokolwiek przykleić - znalazł doskonałe zastosowanie w przypadku patelni i naczyń kuchennych. Poza tymwszelkiego typu stopy i stale, w tym stale chirurgiczne. Do tego nowoczesne materiały, poszycia.

Bez wątpienia kolejnym celem człowieka jest Mars, a następnie księżyce Jowisza. Jest to jednak nadal bardzo odległy cel. Nie dysponujemy odpowiednimi technologiami, umożliwiającymi chociażby długotrwałe przebywanie w małej przestrzeni bez szwanku dlazdrowia fizycznego i psychicznego. Nie wiadomo jak po kilkumiesięcznym locie na Marsa zachowywali by się astronauci. Rozwiązaniem problemu mogło by się okazać przyspieszenie pojazdów kosmicznych, które budowane w obecnej technologii paliw, osiągnęły już granice swoich osiągów. Przyszłość to napędy oparte na zimnej fuzji lub antymaterii. Być może będą to zgoła inne napędy. Niestety jak do tej pory pozostają one jedynie w sferze obliczeń. Jakże emocjonujący będzie moment pierwszego lądowania człowieka na Marsie - obyśmy tego doczekali.