Zamek Szprotawa_04.jpg

ZAMEK KSIĄŻĘCY W SZPROTAWIE




Średniowieczny zamek piastowski zbudowany został w latach 1289-1314 na stromej skarpie, wznoszącej się nad południową odnogą rzeki Szprotawy, na miejscu grodu. Jego wygląd nie jest znany. Przekazy nie wspominają o pierwotnym założeniu gotyckim. Z analizy zachowanych murów oraz późniejszych opisów przyjąć można, że była to murowana z kamienia i cegły, dwukondygnacyjna budowla założona na planie owalnym o wymiarach 33,5/24,0 m i grubości murów obwodowych 2,2 m. Zamek otaczała fosa, nad którą w kierunku miasta przerzucony był most. Na przełomie XVI i XVII w. zamek został dwukrotnie, w 1598 i 1612 r., przebudowany w stylu renesansowym. Został wzmocniony przez dobudowanie od strony południowej, murowanej z kamienia, zamkniętej półkoliście, wydłużonej bastei. Dotrwały przekazy dotyczące ówczesnego wyglądu zamku. Informują one, że główny budynek był w przeważnej części murowany i posiadał pięć izb, z których jedna mieściła się w bastei, oraz małą kuchnię i dwie piwnice. Z tyłu zamku zaś znajdował się ogród owocowy. Podczas oblężenia miasta w 1642 r. (wojna trzydziestoletnia) oraz wskutek pożaru w 1672 r. zamek uległ poważnym zniszczeniom. Przebudowano go w związku z tym na browar. W połowie XVIII w. rozpoczęła się na Śląsku wzmożona akcja protestantyzmu. Postanowiono zatem na miejscu zniszczonego zamku wybudować kościół. W latach 1745-1747 wzniesiono, wykorzystując obwodowe mury zamku, kościół ewangelicki. Przebudowa z lat 1821-1822 nadała mu formy klasycystyczne. Po 1945 r. nie użytkowany kościół-zamek popadł w ruinę. Został częściowo rozebrany. W obecnej, przewidzianej do utrwalenia ruinie, zachowane są obwodowe mury dawnego zamku wraz z basteją oraz wieża z bocznymi lokalnościami, stanowiącymi pierwotnie fasadę kościoła. Monumentalne mury zamku, mimo przeróbek i zniszczeń, prezentują się ciekawie, zwłaszcza od strony południowej.