Jesteśmy w Unii Europejskiej

Grunty rolne - rynek


Wejście Polski do Unii Europejskiej spowodowało istotne zmiany w obrębie ekonomicznej produkcji rolnej. Objawiło się to głównie we wprowadzeniu wielu nowych regulacji oraz zwiększeniu skali transferów na rzecz rolnictwa. Zmieniły się tendencje cenowe na rynku środków produkcji, a w tym ceny gruntów rolnych.
Na przestrzeni lat 2004-2008 zainteresowanie zakupem ziemi wciąż wzrastało. Głównym czynnikiem takiego stanu były korzyści finansowe z tytułu posiadania ziemi, czyli: zwiększenie areału upraw rozwijających się gospodarstw, płatności bezpośrednie zależne od wielkości posiadanej ziemi oraz działalność inwestycyjna związana z oczekiwanym wzrostem cen gruntów. Po integracji z Unią Europejską nastąpił wzrost cen gruntu z tytułu wzrostu popytu na grunty pod zalesianie oraz inwestycje w energetykę wiatrową. Przeciętnie w latach 2004-2008 ceny ziemi w Polsce wzrosły z poziomu 6 642 zł/ha do 15 395 zł/ha, co oznacza 131,8 proc. wzrost. Największy wzrost cen odnotowano w województwach:

kujawsko-pomorskim (o 226,4 proc.) i wielkopolskim (o 185,8 proc.);
dolnośląskim (o 198,2 proc.);
warmińsko-mazurskim (o 182,3 proc.);
pomorskim (o 159,8 proc.);
mazowieckim 9o 125,9 proc.);
podlaskim (o 154,8 proc.);
lubuskim, podkarpackim i świętokrzyskim (o 121,3 proc.).

Obecna wartość gruntów w Polsce to między innymi efekt wzrostu cen na rynku nieruchomości mieszkalnych zaobserwowanych w latach 2006-2007
Z najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w I kwartale 2009 r. przeciętny poziom gruntów ornych w obrocie międzysąsiedzkim wyniósł 16 719,7 zł/ha. Co oznacza, że na przestrzeni roku odnotowano wzrost cen o 14,9 proc. oraz o 8,3 proc. w skali I kwartału 2009 r. W tym samym czasie za 1 ha ziemi pochodzącej z Zasobu Własności Rolnej należało zapłacić 13 660 zł/ha. Zasadniczym czynnikiem, który wpływa na kształtowanie się cen jest lokalizacja oraz klasa bonitacyjna ziemi. Największą wartość osiągają grunty klas I, II i III a (czyli - dobre grunty).


Tab. 1. Średnie ceny gruntów ornych w obrocie międzysąsiedzkim i gruntów sprzedawanych przez Agencje Nieruchomości Rolnych (ANR) w I kwartale 2009 r.
Województwo Ziemie z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa Grunt orny w obrocie międzysąsiedzkim
Ogółem Dobry (klasy I, II, III a) Średni (klasy III, IV) Słaby (klasy V, VI)
Dolnośląskie 18 343 16 773 21 548 16 644 10 188
Kujawsko-pomorskie 21 153 25 248 29 793 25 915 19 735
Lubelskie 10 584 11 937 14 858 11 957 9 431
Lubuskie 10 827 9 316 10 898 9 941 7 720
Łódzkie 12 397 16 002 19 383 10 082 12 662
Małopolskie 17 452 15 659 17 638 15 244 13 201
Mazowieckie 16 113 18 105 25 104 19 310 13 570
Opolskie 18 379 16 135 21 835 15 772 11 461
Podkarpackie 14 372 10 595 12 717 10 451 8 668
Podlaskie 11 290 17 327 22 045 18 846 14 320
Pomorskie 16 081 21 098 22 960 22 093 19 014
Śląskie 22 896 15 994 21 891 16 602 9 592
Świętokrzyskie 11 994 9 177 12 371 0 101 6 563
Warmińsko-mazurskie 11 989 13 146 14 657 14 216 11 261
Wielkopolskie 20 573 27 269 35 760 29 366 20 310
Zachodniopomorskie 11 867 11 408 13 324 12 150 9 202
Polska 13 660 16 720 20 602 17 458 13 128

Prognozy cen użytków rolnych
W przyszłych kwartałach przewiduje się spadku dynamiki wzrostu cen użytków rolnych, będących w obrocie prywatnym, z 28,1 proc. odnotowanych w III kw. 2008 r. do 13,4 proc. prognozowanych na III kw. 2009 r. Zadecydują o tym m.in.: niższe niż w 2008 r. oczekiwania co do wielkości przychodów z produkcji rolnej, o około 40-50 proc. z upraw zbożowych i 30-40 proc. z rzepaku i ziemniaków, a także większe koszty zakupu środków produkcji. Przewiduje się też stabilizacji przeciętnych cen gruntów rolnych, które pochodzą z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Obrót ziemią rolną na tle Europy

W latach dziewięćdziesiątych XX w. Kraje Europy Środkowo-Wschodniej rozpoczęły prace nad liberalizacją polityki obrotu ziemią rolną. W 2004 r. wraz z akcesją do UE nowych 12 państw ukazały się nowe regulacje prawne ograniczające transakcje z udziałem podmiotów zagranicznych. Zasady nabywania ziemi przez obcokrajowców na terytorium Polski reguluje ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz.U. z 2004 r. nr 167, poz. 1758, z późn. zm.) oraz wprowadzona jej nowelizacja w 2004 r. Zmiana uchwały dała gwarancje przedsiębiorcom i obywatelom państw członkowskich EOP (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) ułatwienia w nabywaniu nieruchomości zlokalizowanych w Polsce. Obywatele z państw członkowskich EOP są zwolnieni z uzyskania zezwolenia wydawanego przez MSWiA oraz uzyskania braku sprzeciwu ze strony Ministra Obrony Narodowej albo Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wyjątkiem jest nabywanie nieruchomości rolnych i leśnych, obrót, którymi jest ograniczony wprowadzeniem 12-letniego okresu przejściowego, liczonego od dnia przystąpienia Polski do UE. Do praktycznych sposobów nabycia ziemi zalicza się:

wieloletnie umowy dzierżawy;
umowy na podstawie których obcokrajowcowi przysługuje prawo pierwokupu, jak również wysokie kary umowne za sprzedaż innemu podmiotowi przedmiotowej nieruchomości;

Możliwe jest także nabycie ziemi rolnej przez małżonka cudzoziemca, który jest obywatelem RP oraz sprawdzanie bieżących ogłoszeń ANR informujących o organizowaniu przetargu na sprzedaż danej nieruchomości.
Wieloletnie etapy dostosowawcze oraz odmienność rynków krajowych wpływają na poziom cen gruntów w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i ich stosunek odnośnie cen ziemi notowanych w zachodnich krajach Europy. Najtańsze ziemie w latach 2005-2007 odnotowano w Estonii i na Litwie (623 euro/ha i 734 euro/ha), a najdroższe w Irlandii i Holandii (37 893 euro/ha i 34 969 euro/ha). Ceny gruntów ornych w wybranych krajach Europy w latach 2005-2007:

Belgia - 27 190 euro/ha;
Dania - średnio 24 000 euro/ha;
Wielka Brytania - 13 382 euro/ha;
Niemcy - 8 909 euro/ha;
Hiszpania - 7 548 euro/ha;
Finlandia - 6250 euro/ha (w 2007 r.), 5979 euro/ha (2006 r.);
Grecja - 4 9350 euro/ha;
Francja - 4 000 euro/ha;
Łotwa - średnio 3 000 euro/ha;
Polska rynek prywatny - średnio 2800 euro/ha;
Polska - Zasób WSRP - średnio 1 850 euro/ha;
Czechy - 1 625 euro/ha;
Węgry - 1 550 euro/ha;
Rumunia - 1 200 euro/ha;
Bułgaria - 1 023 euro/ha;
Słowacja - 1017 euro/ha.

Aleksandra Szymańska

Źródła:

Agro Trendy nr 16/2009, s. 6-11;
Rynek Ziemi Rolniczej nr 11/2008, s. 1-10, 15-21;
Rynek Ziemi Rolniczej nr 10/2008, s. 1-8, 14-19.

http://www.cbr.edu.pl/rme-archiwum/2009/rme33/dane/4_2.html

Nie ma plików w tym folderze