Jesteśmy w Unii Europejskiej

Jabłka – rynek unijny 2008/2009


UE-27 zaliczany jest do jednych z wiodących producentów i konsumentów jabłek na świecie. Takie kraje jak: Polska, Francja, Włochy, Hiszpania i Niemcy zaliczane są do pięciu najważniejszych producentów jabłek we Wspólnocie. Te kraje razem wytwarzają niemal 75 proc. całkowitej produkcji jabłek w UE.
Obecnie w Unii Europejskiej uprawia się około 25 odmian jabłek. Przeważają odmiany tj.: Golden Delicious, Gala i Jonagold. W Polsce i na Węgrzech najwięcej produkuje się Idaredów i Jonathanów, w Niemczech UE-27 zaliczany jest do jednych z wiodących producentów i konsumentów jabłek na świecie. Takie kraje jak: Polska, Francja, Włochy, Hiszpania i Niemcy zaliczane są do pięciu najważniejszych producentów jabłek we Wspólnocie. Te kraje razem wytwarzają niemal 75 proc. całkowitej produkcji jabłek w UE. i Holandii – przoduje odmiana Elstar, natomiast we Włoszech, Francji i Hiszpanii produkuje się najwięcej odmiany Golden Delicious.

Szacuje się, że produkcja jabłek w UE-27, w sezonie 2008/2009 wyniesie około 10,2 mln t. Co oznacza 14 proc. wzrost w porównaniu z poprzednim sezonem. Sytuacja taka, jest częściowo wynikiem powrotu do normalnego poziomu produkcji jabłek w Polsce i na Węgrzech. Z danych FAMMU/FAPA wynika, że obydwa te kraje we wcześniejszych latach zanotowały niskie zbiory jabłek, związane z przymrozkami.

Tab. 1. Produkcja jabłek w UE-27 w latach 2004-2008 ( 1 000 t)
Kraj 2004 2005 2006 2007 2008
Belgia 355.8 317.2 357.5 347.9 dane niedostępne (dn)
Bułgaria 39.4 26.1 26.3 26.2 (dn)
Czechy 163.6 134.1 136.4 115.8 151.6
Dania 35.3 35.3 31.8 (dn) (dn)
Niemcy 979.7 891.4 947.6 1070.0 1047.0
Estonia 0.3 4.3 1.2 2,1 (dn)
Irlandia (dn) (dn) (dn) (dn) (dn)
Grecja 275.0 247.0 262.9 262.3 234.7
Hiszpania 690.9 774.2 660.7 667.7 dane wstępne (dw) 682.4 (dw)
Francja 2203.7 2246.4 2079.6 (dn) (dn)
Włochy 2136.2 2192.0 2131.0 2224.1 2248.9
Cypr 10.5 10.8 10.7 10.3 (dw) 10.2 (dw)
Łotwa 6.9 37.5 33.9 30.5 (dn)
Litwa 28.9 84.4 86.4 35.7 63.8
Luksemburg 10.7 3.8 9.1 4.1 9.1 dane szacunkowe (ds)
Węgry 700.4 510.4 537.3 170.9 567.5
Malta 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1

Ceny

Sytuacja rynkowa jabłek stale się zmienia. Jeszcze w listopadzie 2008 r. wysokie ceny tych owoców oraz ich dobre zbiory do konsumpcji bezpośredniej zahamowały zakupy dokonywane przez gospodarstwa domowe. Poza tym, przez wzgląd na niższe ceny jabłek przeznaczonych do przetwórstwa, gorszej jakości jabłka przeznaczone do konsumpcji nie znalazły zastosowania w przemyśle. Taka sytuacja spowodowała wyeksportowanie znaczących ilości jabłek do pozostałych krajów UE.
W krajach Unii Europejskiej zastosowanie jabłek obejmuje głównie przetwórstwo: soku jabłkowego, zagęszczonego soku jabłkowego, wina, brandy, sosu jabłkowego, owoców konserwowanych oraz obranych jabłek stosowanych w piekarnictwie. Do głównych krajów, które zajmują się przetwórstwem tych owoców zalicza się: Polskę, Holandię, Hiszpanię, Niemcy, Węgry oraz Wielką Brytanię. Największymi producentami zagęszczonego soku jabłkowego (CAJ – Concentrated Apple Juice) w UE-27 są: Polska, Niemcy, Hiszpania, Węgry, Austria i Rumunia. Państwa te produkują 98 proc. całkowitej unijnej produkcji CAJ. W sezonie 2008/2009 produkcja wskazuje na duże zbiory jabłek wysokiej jakości, a za tym idzie zwiększona produkcja CAJ.

Udział ilości jabłek przeznaczonych do przetworzenia znacznie się różni wśród wybranych krajów Wspólnoty i waha się od 2 proc. we Francji do 60 proc. na Węgrzech. W Unii Europejskiej około 28 proc. całkowitej podaży jabłek przeznaczonych jest do przetwórstwa.

W pierwszej połowie sezonu 2007/2008 cena polskiego CAJ była na wysokim poziomie. W sierpniu i wrześniu cena tego produktu wahała się od 1 585 do 2 093 euro za tonę. W tym czasie ograniczona dostępność jabłek do zastosowań przemysłowych oraz CAJ w Europie spowodowała zwiększenie kosztów produkcji, co dało szansę Chinom oraz innym eksporterom. We wrześniu 2007/2008 cena chińskiego odpowiednika CAJ wynosiła zaledwie 1 000 – 1 220 euro za tonę. Dopiero kolejny sezon 2008/2009 przyniósł duże zbiory jabłek w UE-27, co znacząco wpłynęło na obniżenie cen tych owoców w krajach europejskich.

Handel wewnątrzunijny

Handel jabłkami w Europie odbywa się przede wszystkim na rynku wewnątrzunijnym. Prawie 2,2 mln t jabłek jest przedmiotem handlu między krajami Wspólnoty. Takie kraje jak: Polska, Francja, Belgia, Holandia czy Włochy eksportują jabłka do innych państw europejskich. A ich głównymi odbiorcami są: Niemcy, Hiszpania oraz Wielka Brytania. Polska zaliczana jest do największych eksporterów tych owoców w Europie. Warto też dodać, że w 2008 r. łączny wolumen wyeksportowanych z Polski świeżych produktów ogrodnictwa wyniósł 1 256 tys. t, z czego 610,2 tys. t stanowiły owoce sprzedane poza granicę UE. Z danych FAMMU/FAPA wynika, że wartość wyeksportowanych z UE-27 świeżych owoców wyniosła 320,0 mln euro.

Niemal 900 tys. t jabłek importowanych jest spoza Unii Europejskiej. Import tych owoców w ostatnich latach wyniósł 7 proc. w stosunku do całkowitej podaży na rynku unijnym. Największymi importerami jabłek w Europie są: Holandia i Wielka Brytania. Import tych krajów stanowi połowę całego unijnego importu. Ponad 75 proc. importowanych jabłek pochodzi z południowej półkuli, reszta z USA.

Zbiory jabłek na świecie

Bieżąca sytuacja na rynku jabłek, na półkuli północnej przedstawia się następująco: w UE 27 – zebrano 11,09 mln t, a w Polsce aż 2,8 mln t. Toteż w styczniu 2009 r. zapasy jabłek w Europie szacowane były na poziomie 3,6 mln t co oznaczało wzrost o 12 proc. w porównaniu z zeszłym rokiem. W USA zapasy jabłek wynosiły 1,7 mln t, czyli 22 proc. więcej niż w roku poprzednim. W grudniu 2008 r., w Europie Zachodniej i Czechach zapasy jabłek wynosiły 3 327 tys. t, czyli około 4 proc. więcej aniżeli średnia z ostatnich trzech lat.

Wyszczególnienie Lata
1992-1994 1995-1997 1998-2000 2001-2003 2004-2005
Ryby żywe, świeże i mrożone 20 20 17 12 5
Filety i mięso z ryb 43 34 37 32 26
Ryby solone, suszone i wędzone 3 7 9 13 37
Skorupiaki i mięczaki 8 7 6 3 1
Przetwory i konserwy z ryb i owoców morza 18 26 27 37 30
Produkty niekonsumpcyjne 9 8 5 3 1
Razem 100 100 100 100 100
Zmiana struktury eksportu z przewagi produktów nisko do wysokoprzetworzonych

W Argentynie, Brazylii, Chile, Australii, Nowej Zelandii i RPA przewiduje się, że zbiory jabłek wyniosą 5,19 mln t i będą większe o 4,1 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Eksport na półkuli południowej szacowany jest na poziomie 1,75 mln t, tj. o 3,4 proc. więcej niż w sezonie poprzednim.

Konsumpcja jabłek
W krajach Wspólnoty Europejskiej jabłka są najpopularniejszym owocem, pozostawiając w tyle cytrusy czy banany. Preferowane odmiany jabłek w poszczególnych krajach UE to:

Holandia - Elstar, Jonagol/Jonagored, Granny Smit, Gala, Golden Delicious;
Wielka Brytania – Gala/Royal Gala, Braeburn, Golden Delicious, Granny Smit i Cox Orange o rozmiarach mniejszych, tj. 65-70 mm;
Niemcy – Elstar i Jonagold o rozmiarach 70-75 mm;
Czechy – dominują jabłka czerwone i żółte, o rozmiarach 70-75 mm;
Węgry – czerwone odmiany sprzedają się lepiej niż zielone, ale to ich cena stanowi główne kryterium;
Polska – najlepiej sprzedają się niesłodkie i czerwone odmiany jabłek o dużych rozmiarach.

Konsumpcja soków jabłkowych zależy od dostępności produktu na rynku. Z danych przygotowanych przez Euromonitor wynika, że Niemcy i Austria spożywają odpowiednio 44 i 39,4 proc. soku jabłkowego w stosunku do całkowitego spożycia soków owocowych w Unii. W Holandii współczynnik ten wynosi 28 proc., w Wielkiej Brytanii 24,5 proc., we Włoszech 5,7 proc., a w Hiszpanii 4,0 proc.

Z dniem 1 lipca 2009 r. weszło w życie rozporządzenie KE (WE) nr 1221/2008 (z 5 grudnia 2008 r.) zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1580/2007 ustanawiające przepisy wykonawcze do rozporządzeń Rady (WE) nr 220/96, (WE) nr 2201/96 i (WE) nr 1182/2007 w sektorze owoców i warzyw w zakresie norm handlowych. Zgodnie z nowymi przepisami, produkty sektora warzyw i owoców przeznaczone do sprzedaży konsumentów jako produkty świeże mogą być wprowadzone do obrotu tylko gdy będą zdrowe, dobrej jakości handlowej, jeśli będzie podany kraj ich pochodzenia oraz gdy będą spełniać rzetelne standardy. Jak podkreśla Komisja Europejska, dla skutecznego wdrażania wymienionych przepisów konieczne jest określenie elementów umożliwiających opracowanie ogólnych norm handlowych dla wszystkich świeżych owoców i warzyw.

Aleksandra Szymańska

Literatura:

Agro Trendy nr 15/2009, s. 42;
Agro Trendy nr 9/2009, s. 6-13;
Rynek Owoców i Warzyw nr 34/2009, s. 6-20;
Rynek Owoców i Warzyw nr 33/2008, s. 1-4;
Rynek Owoców i Warzyw nr 32/2008, s. 7-12.
http://www.cbr.edu.pl/rme-archiwum/2009/rme33/dane/4_3.html

Grunty rolne - rynek

Nie ma plików w tym folderze