Adolf Dygasiński - Wilk, psy i ludzie.pdf

Adolf Dygasiński (ur. 7 marca 1839 w Niegosławicach koło Pińczowa, zm. 3 czerwca 1902 w Grodzisku Mazowieckim), polski powieściopisarz, publicysta, pedagog, jeden z głównych przedstawicieli naturalizmu w literaturze polskiej.

Jego ojcem był Jan Dygasiński, dworski oficjalista. Pochodząc z biednej rodziny często cierpiał niedostatek i musiał pracować na swoje utrzymanie. Początkowo kształcił się w Pińczowie, potem w Szkole Wyższej Realnej w Kielcach.

Następnie Dygasiński rozpoczął studia uniwersyteckie w Szkole Głównej w Warszawie, gdzie studiował językoznawstwo, przyrodę i geografię. W roku 1863 wziął czynny udział w powstaniu styczniowym. Dwukrotnie był więziony, w Szczekocinach i Olkuszu. Po upadku powstania ponownie podjął studia w Szkole Głównej. Przez krótki czas studiował w Pradze na Uniwersytecie Karola. Niedostatki finansowe, nie pozwoliły mu jednak kontynuować studiów. Podjął się pracy guwernera na dworach ziemiańskich, był między innymi wychowawcą polskiego malarza Jacka Malczewskiego.

W latach 1871-1877 przebywał w Krakowie, tam zajmował się pracą pedagogiczną i wydawniczą. W tym okresie poznał i poślubił w 1872 roku Natalię Wyszkowską. Mieli kilkoro dzieci, ale tylko jedna, córka Zofia, dożyła wieku dojrzałego. Doprowadzony do bankructwa, opuścił Kraków w lipcu 1877 roku i wyjechał do Warszawy. W Warszawie był nauczycielem w kilku szkołach, jednak pod zarzutem prowadzenia zajęć w języku polskim odebrano mu prawo zawodu. W tej sytuacji ponownie podjął się pracy jako prywatny nauczyciel. W tym okresie pisywał do prasy warszawskiej, głównie o tematyce pedagogicznej. W wieku 44 lat zadebiutował jako pisarz, jego nowele wydrukował "Przegląd Tygodniowy".

W latach 1884-1887 trafił do kolegium redakcyjnego tygodnika "Wędrowiec", następnie stał się jego współredaktorem. Współpracował również z czasopismem "Głos" (1886).

W czasie swojej kariery literackiej napisał szereg nowel i powieści, od roku 1884 jego utwory ukazywały się w formie książkowej. Cieszyły się sporym powodzeniem, były nawet tłumaczone na rosyjski i niemiecki.

W 1891 Dygasiński wyprawił się w podróż do Brazylii, szlakiem polskich emigrantów za chlebem. Powstał tam cykl listów opisujący tragiczne losy polskich emigrantów.

Przez następne lata Dygasiński nadal utrzymywał się obejmując posadę guwernera i korepetytora licznych bogatych rodzin ziemiańskich. Pod koniec życia osiadł w Warszawie.

Po kilkumiesięcznej chorobie (udar mózgu), zmarł. Pogrzeb odbył się w Warszawie, 6 czerwca i pisarz został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

W swojej twórczości bardzo często poruszał tematykę życia mieszkańców wsi i małych miasteczek, podkreślając wspólnotę losów ludzi i zwierząt.

Niektóre, najważniejsze pozycje z twórczości Dygasińskiego:

* Wilk, psy i ludzie (1883)
* Ogólne zasady pedagogiki dotyczące wykształcenia umysłu, uczuć, moralności i religijności (1883)
* Na pańskim dworze (1884)
* Głód i miłość (1885)
* Na warszawskim bruku (1886)
* Nowe tajemnice Warszawy (tom 1-2, 1887)
* Właściciele (1888)
* Beldonek (1888)
* Jak się uczyć i jak uczyć innych (1889)
* Pan Jędrzej Piszczalski (1890)
* Na złamanie karku (1893)
* Gorzałka (1894)
* Żywot Beldonka (1898)
* As (1896)
* Zając (1900)
* Listy z Brazylii (1900)
* Margiela i Margielka (1901)
* Gody życia (1902)