Zofia Kossak - Szaleńcy Boży.doc

Zofia Kossak-Szczucka, później Zofia Kossak-Szatkowska, de domo Kossak, primo voto Szczucka, secundo voto Szatkowska (ur. 10 sierpnia 1889[1], zm. 9 kwietnia 1968 w Bielsku-Białej) – polska powieściopisarka, uczestniczka ruchu oporu organizacji Żegota.

Biografia

Była córką Tadeusza Kossaka - brata bliźniaka Wojciecha, kuzynką satyryczki Magdaleny Samozwaniec i poetki Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej oraz wnuczką Juliusza Kossaka.

W większości publikacji figuruje rok 1890 jako data jej narodzin; po dotarciu do nieznanych wcześniej dokumentów okazało się, że przyszła na świat rok wcześniej. Dzieciństwo i młodość spędziła na Lubelszczyźnie i na Wołyniu.

Na początku uczyła się w domu, potem w 1906 pracowała jako nauczycielka w Warszawie. Następnie studiowała w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych i w tej samej dziedzinie w Genewie. W 1915 roku wyszła za mąż za Stefana Szczuckiego, po zamążpójściu mieszkała na Wołyniu, tu przeżyła okres krwawych wystąpień chłopskich oraz najazd bolszewicki. Po śmierci pierwszego męża w 1921 roku zamieszkała w Górkach Wielkich. W 1925 roku ponownie wyszła za mąż, za Zygmunta Szatkowskiego. W roku 1932 odznaczona nagrodą literacką województwa śląskiego. W 1936 otrzymała Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury.

W czasie II wojny światowej była w Warszawie, prowadząc działalność konspiracyjną i charytatywną. Stanęła na czele Frontu Odrodzenia Polski, tajnej organizacji katolickiej, będącej kontynuacją przedwojennej Akcji Katolickiej. Współpracowała też z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną Unia.

Była współredaktorką pierwszego pisma podziemnego "Polska Żyje". W sierpniu 1942 roku opublikowała swój protest. We wrześniu 1942 wraz z Wandą Krahelską powołała Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom, przekształcony wkrótce w Radę Pomocy Żydom "Żegota". Za tę działalność, po wojnie odznaczona została medalem "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata". W 1943 aresztowana i więziona w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, (wspomnienia z obozu opisała w książce Z otchłani) przeniesiona do warszawskiego Pawiaka, skazana na śmierć. Uwolniona w 1944 dzięki staraniom władz podziemia wzięła udział w powstaniu warszawskim. W latach wojennych odegrała dużą rolę w formacji młodego Władysława Bartoszewskiego.

W 1945 skierowana w misji Polskiego Czerwonego Krzyża do Londynu, pozostała na emigracji przez 12 lat gospodarując wraz z mężem na farmie w Kornwalii i kontynuując pracę pisarską.

Po powrocie do kraju w 1957 osiadła ponownie w Górkach Wielkich. Jako publicystka współpracowała przede wszystkim z prasą katolicką. Dzięki umiejętności barwnego obrazowania, dużym walorom poznawczym i potoczystej narracji większość jej powieści historycznych zyskała również popularność wśród dzieci. W 1964 była jedną z sygnatariuszek listu 34, w którym przyłączyła się do protestu pisarzy w obronie swobody wypowiedzi.

Uhonorowana przynależnością do Rycerskiego i Szpitalnego Zakonu św. Łazarza z Jerozolimy, poprzez otrzymanie Wielkiego Krzyża Zasługi.
Grób Zofii Kossak-Szczuckiej w Górkach Wielkich

Zmarła 9 kwietnia 1968 w Bielsku-Białej, pochowana na cmentarzu parafialnym w Górkach Wielkich.

Twórczość

* Beatum scelus (Błogosławiona wina)
* Beatyfikacja Skargi
* Bez oręża – powieść historyczna (1937)
* Błogosławiony Jan Sarkander ze Skoczowa
* Bursztyny
* Chrześcijańskie posłannictwo Polski
* Dzień dzisiejszy (1931, powiastka ziemiańska)
* Dziedzictwo – powieść historyczna (razem z Zygmuntem Szatkowskim)
* Gość oczekiwany – dramat
* Gród nad jeziorem
* Kielich krwi – obrazek sceniczny w dwóch aktach
* Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata (dla dzieci) (1924)
* Król trędowaty – powieść historyczna (1937)
* Krzyżowcy (1935, 4 tomy) ( wrażenia z podróży do Ziemi świętej wielką powieść historyczną o pierwszej wyprawie krzyżowej)
* Ku swoim – powieść dla młodzieży (1932)
* Legnickie pole (1930, przekład niem. O. F. Battaglii 1931)
* Na drodze – obrazek sceniczny dla młodzieży w 2 aktach
* Na Śląsku
* Nieznany kraj – wybór opowiadań (1932)
* Ognisty wóz
* Pątniczym szlakiem. Wrażenia z pielgrzymki (1933)
* Pod lipą
* Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917-1919 – powieść biograficzna (1922)
* Prometeusz i garncarz
* Przymierze – powieść biblijna o patriarsze Abrahamie (1952)
* Purpurowy szlak
* Puszkarz Orbano – powieść historyczna
* Rewindykacja polskości na Kresach
* Rok polski: obyczaj i wiara
* S.O.S. ... ! – powieść
* Skarb Śląski
* Suknia Dejaniry
* Szaleńcy Boży (1929)
* Szukajcie przyjaciół – powieść dla młodzieży (1933)
* Topsy i Lupus – powieść dla młodzieży (1931)
* Trembowla – powieść historyczna
* Troja północy (razem z Zygmuntem Szatkowskim) – powieść historyczna o Słowianach połabskich
* W Polsce Podziemnej: wybrane pisma dotyczące lat 1939-1944
* Warna
* Wielcy i mali (1927)
* Z dziejów Śląska
* Z miłości – powieść (1925)
* Z otchłani: wspomnienia z lagru
* Złota wolność (1928, 2 tomy, przekład szwedzki 1931)