14 Wiek XIII Europa Wita.avi
Pobierz plik370,5 MB
Czas trwania: 50 min
Czas: 50 min
Lata rozbicia dzielnicowego najczęściej określa się mianem okresu osłabienia Polski, niepokojów politycznych, wewnętrznych waśni i rosnącego zagrożenia ze strony państw ościennych. Wiele w tym prawdy - podzielone na dzielnice państwo polskie, rządzone przez potomków Bolesława Krzywoustego zaciekle walczących o hegemonię i dzielnicę senioralną, stało się łatwym kąskiem dla coraz potężniejszych sąsiadów, którzy umiejętnie wykorzystywali waśnie pomiędzy Piastowiczami do własnych celów. Książęta dzielnicowi nie prowadzili spójnej polityki zagranicznej, tocząc zaś między sobą nieustanne spory mieli niebezpieczny zwyczaj szukania sprzymierzeńców poza granicami Polski. Jednak postrzeganie Polski dzielnicowej jedynie w czarnych barwach byłoby krzywdzące dla naszych piastowskich przodków - bo choć władza monarsza i państwo jako takie faktycznie przeżywały kryzys, poszczególne jego dzielnice rozwijały się prężnie. I tak, XIII wiek to okres bardzo pomyślny dla Śląska. Jego kolejni władcy: Bolesław Wysoki, Henryk Brodaty i Henryk Probus przeprowadzili wielką akcję kolonizacyjną, zaludniając puste dotychczas obszary swej dzielnicy. Nowe miasta i wsie lokowano na prawie niemieckim, zwanym też prawem magdeburskim. Nowych osadników przyciągały bardzo korzystne warunki, jakie gwarantowali przybyszom książęta. Pochodzili przede wszystkim z Niemiec, byli wśród nich Sasi, Walonowie, Flamandowie i Frankowie. Za ich sprawą język niemiecki, a raczej rozmaite jego dialekty, upowszechniły się na Śląsku i stoponiowo zaczęły konkurować z łaciną, która dotychczas była "językiem urzędowym". Niemiecki stałsię językiem intelektualnej elity i rosnącego w siłę mieszczaństwa, książęcych dworów, sądów, szkół i kościołów. Również kazania coraz częściej, zamiast po łacinie, głoszono po niemiecku. Zaniepokojeni tym polscy biskupi z Jakubem Świnką na czele postanowili na Synodzie w Łęczycy stworzyć wzór kazań po polsku. W XIII wieku pozycja Kościoła w Polsce była już silna i ugruntowana - dzięki immunitetom klasztory znalazły sie w posiadaniu rozległych latyfundiów. W tym okresie okrzepł również stan rycerski czerpiący wzorce z zachodniej Europy. Licznymi przywilejami cieszyli się prześladowani w innych krajach Żydzi, dzięki którym bujnie rozwijał się handel. Na kształtowanie się polskiej kultury przełomu XII i XIII wieku największy wpływ miały takie postacie, jak kronikarz Wincenty Kadłubek, poeta i kompozytor Wincenty z Kielczy, właściciel pierwszej w Polsce prywatnej biblioteki naukowej Iwo Odrowąż. Nazwiska naszych uczonych, m.in. Marcina Polaka i Witelona, znane były na uniwersytetach zachodniej Europy. Rozwój gospodarczy i umysłowy Polski zapowiadał odrodzenie silnego państwa.
Komentarze:
Aby dodawać komentarze musisz się zalogować
-
- 1918 -
1 -
Bez lektora i napisów(1) -
Bez lektora i napisów(2) -
BITWA O ZAMEK (2012) PL -
Ciasta -
CIASTA RÓŻNE -
Co by tu jeszcze spieprzyć -
CODE NAME_ RED ROSES -
FILM -
Filmiki prawdy -
Kapitan Tenkesz -
KAWAŁY - DOWCIPY -
kino czeskie i słowackie -
Mariusz Max Kolonko - mówi jak jest -
Masztalscy -
Max Kolonko - Mowie Jak Jest -
Narodowi zdrajcy Polski -
Nowy folder (10) -
Nowy folder (3) -
Nowy folder (5) -
Nowy folder (6) -
Nowy folder (7) -
Nowy folder (8) -
Nowy folder (9) -
Nuty lata 60 -
NUTY(2) -
PIOSENKI Z NUTAMI -
Polska a żydzi -
Poszukiwane(1) -
PRL - filmy dokumentalne i propaganda -
Przetwory -
PZPRowiec Kwaśniewski -
Radzieckie -
rmvb -
Rosyjska bajka -
spakowane -
Świadome niszczenie zdrowia -
Świat Młodych -
Świat.Młodych -
Święty - Simon Templar -
Teksty piosenek - z akordami -
The Gambler -
tibietigni -
TXT -
WiDI19 -
Zatoichi, cykl filmów -
Zorro -
Zrób To Sam -
'Żelazo' (afera żelazo) (2006)
W roku 1572 wraz z bezpotomną śmiercią króla Zygmunta Augusta, kończyło się panowanie dynastii Jagiellonów. Kończyły się też czasy pokoju. Nadchodziły lata wojen z Moskwą, Szwecją i Turcją. Rzeczpospolita Obojga Narodów była nadal państwem potężnym i znaczącym w kulturze europejskiej. Koniec Jagiellonów nie oznaczał końca Złotego Wieku. Jan Kochanowski miał dopiero napisać "Treny", tworzyli poeci: Sebastian Grabowski i Mikołaj Sęp-Szarzyński. Powoli zmieniały się upodobania, styl życia, gusta artystyczne. W sztuce manieryzm zdobywał przewagę nad renesansem, do głosu dochodził już barok. Nadszedł czas królów elekcyjnych: w 1574 koronowany został Henryk Walezy, który jednak po czterech miesiącach uciekł do Francji. Królem okrzyknięto Annę Jagiellonkę, dając jej za męża kandydata z Siedmiogrodu - Stefana Batorego. Jednym z największych ludzi tego okresu był hetman wielki koronny Jan Zamoyski. W 1587 roku, tron Polski objął Zygmunt III ze szwedzkiej dynastii Wazów. Za jego panowania przypada przeniesienie stolicy z Krakowa do Warszawy. Zapowiadała się nowa epoka w dziejach polskiej kultury, nazywana niekiedy "wiekiem srebrnym".
Jest wiek XVII. Wstrząsana wojnami z Moskwą, Turkami, Kozakami i Szwedami, niepokojona konfliktami wewnętrznymi Rzeczpospolita Obojga Narodów jest jeszcze potęgą terytorialną. Jej obszar obejmuje bez mała milion kilometrów kwadratowych. Pojawiają się już jednak symptomy jej słabości. Po śmierci Zygmunta III w roku 1632, królem obwołano jego pierworodnego syna --Władysława IV. Na lata jego panowania przypada wybuch największego i najkrwawszego powstania na Ukrainie. W 1651 roku doszło do walnej rozprawy pod Beresteczkiem na Wołyniu. Wojska koronne pod wodzą króla Jana Kazimierza, rozbiły doszczętnie armię kozacko-tatarską i to w sposób niezwykle krwawy i okrutny. Bitwa odbiła się głośnym echem w stolicach europejskich. Rok 1655 - nastały lata szwedzkiego "potopu", gdzie olbrzymią rolę odegrał hetman Stefan Czarniecki. W 1660 roku w Oliwie został zawarty pokój ze Szwecją. W roku 1668 król Jan Kazimierz zrzekł się korony. Skończyło się tym samym panowanie Wazów w Polsce. Niektórzy okres ich panowania nazywają "czarnym". Historia raczej nazywa ten okres "wiekiem srebrnym".
Barwna opowieść o polskim renesansie i jego specyfice, o najważniejszych wydarzeniach i postaciach kształtujących tę niezwykłą epokę, takich jak Mikołaj Kopernik, Jan Kochanowski, Andrzej Frycz - Modrzewski, Jan Zamoyski i Mikołaj Gomółka. Panowanie ostatnich władców z dynastii Jagiellonów było prawdziwym złotym wiekiem, okresem bujnego rozkwitu literatury, sztuki, architektury i nauki, czasem tolerancji religijnej i światopoglądowej oraz ważkich reform politycznych forsowanych przez światłych przedstawicieli szlachty w ramach ruchu egzekucyjnego. I choć trudno jest opowiedzieć o tak złożonej epoce w zaledwie 50 minut, autorom udało się wydobyć to, co najważniejsze i najbardziej charakterystyczne. Idee odrodzenia, takie jak humanizm, potrzeba reformy Kościoła, realizm, rozwój nauki i piśmiennictwa, wszechstronność zainteresowań, indywidualizm i wzrost znaczenia języków narodowych, przenikały do Polski z Włoch od połowy XV wieku. Ich wpływ zauważalny był już w czasach Jana Olbrachta i Aleksandra, by w pełni rozwinąć się za panowania ich następcy, Zygmunta Starego, wielkiego miłośnika włoskiej sztuki. Do Włoch podróżowało wówczas wielu Polaków, by zapoznać się z przebogatą kulturą tego kraju. W XVI wieku na uniwersytecie w Padwie studiowało przeszło tysiąc Polaków. Kanclerz Jan Zamoyski, który studiował w Padwie, wspominał z dumą: "Padwa uczyniła mnie mężem". W tym samym czasie do Polski przybywali włoscy artyści i intelektualiści. Około 1500 roku na zaproszenie dworu przybył do Krakowa zespół architektów i rzeźbiarzy pochodzących głównie z Florencji. Na czele założonej przez nich pracowni stanął Franciszek Florentczyk, a po nim - Bartłomiej Berecci. Niezwykle istotne dla polskiego odrodzenia stało się upowszechnienie druku. Szacuje się, że w XVI wieku wydrukowano w Polsce około 4 milionów książek. To sporo, zważywszy, że ledwie kilkanaście procent mężczyzn i kilka procent kobiet umiało wówczas czytać i pisać. Początkowo wydawano łacińskie dzieła prawnicze i kościelne. Wkrótce pojawiły się książki w języku polskim, na popularności zyskała literatura świecka. O publikacje w ojczystym języku upomniała się szlachta wielkopolska na sejmiku w Środzie. Tłumaczono na polski najważniejsze dzieła epoki - m.in. Erazma z Rotterdamu, a dzieła Polaków ukazywały się w przekładach za granicą. Dzięki temu myśli i idee przenikały swobodnie, współtworząc złożony obraz renesansowej Europy. W programie wykorzystano bogatą ikonografię i teksty źródłowe. Najważniejsze wydarzenia epoki komentuje prof. Janusz Tazbir. [PAT]
Portret XIV-wiecznej Polski i Europy - najważniejsze zjawiska polityczne, społeczne i kulturowe, przemiany cywilizacyjne i ich dalekosiężne skutki. Aby móc go nakreślić, należy cofnąć się do końca wieku XIII. Wówczas w Europie Zachodniej zakończyła się epoka rzeczywistego systemu lennego i rozkwitu rycerstwa. Rozpocząłsię miejski i książęcy okres średniowiecza, kiedy to czynnikami dominującymi w państwie i społeczeństwie były: potęga handlowa mieszczaństwa i oparta na niej potęga finansowa książąt. W Polsce pozycja mieszczaństwa nie była tak silna jak u zachodnich sąsiadów. Niemniej kultura polska XIV wieku jest bardzo bogata i różnorodna - następuje swoista regionalizacja sztuki. Zabytki z poszczególnych cześci kraju różnią się od siebie nie tylko pod względem stylistyki, ale i wykonania. W Małopolsce zamki buduje się przede wszystkim z kamienia, na nieregularnym, wpisanym w nierówną rzeźbę terenu planie - przykładem mogą być wspaniałe, trudne do zdobycia zamki w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. W Wielkopolsce budulcem jest cegła, a zamki, np. w Kruszwicy i Koninie, mają regularny plan. Rozwojowi sztuki i architektury sprzyja pomyślna koniunktura polityczna. W 1320 roku Władysław Łokietek został koronowany na króla zjednoczonej Polski. Zakończyło to okres rozbicia dzielnicowego, które osłabiło pozycję kraju na arenie międzynarodowej. Następca Łokietka, Kazimierz Wielki, postawił sobie za cel umocnienie i konsolidację odrodzonego państwa. O tym, że udało mu się te zamierzenia zrealizować, świadczy szacunek, jakim władcę darzą potomni. Kazimierz III to jedyny polski władca, jakiemu nadano przydomek "Wielki" - zarazem odważny, waleczny i zdolny dyplomata, dobry gospodarz, mecenas kultury i sztuki. W okresie jego panowania ostatecznie ukształtowały się w Polsce cztery stany: duchowny, rycersko-szlachecki, mieszczański i chłopski. Barwną panoramę Polski i Europy XIV wieku w programie kreślą profesoro
Lata 1548 - 1572 przypadają na okres panowania króla Zygmunta Augusta, ostatniego z wielkiej dynastii Jagiellonów. Potajemne małżeństwo Zygmunta z Barbar ą Radziwiłłówną, przyniosło jak najgorsze tego skutki. Barbara zmarła na raka w następnym roku po koronacji. W Polsce ma miejsce Reformacja, a król Zygmunt August zawiera już trzecie małżeństwo; z Katarzyną Habsburżanką. Ma też miejsce wyjazd z Polski królowej Bony, a potem jej rychła i tragiczna śmierć w Bari. Ma miejsce też doniosły akt polityczny, jakim jest Unia lubelska i powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Niestety, bezpotomna śmierć ostatniego Jagiellona Zygmunta Augusta następuje 7 lipca 1572 roku w Knyszynie, będąc zarazem końcem tej potężnej dynastii. Polska XVI wieku była ceniona w Europie, jako kraj rozległy, ludny i zasobny. Była państwem o dużym autorytecie międzynarodowym. Nie bez podstaw okres panowania dynastii ostatnich Jagiellonów, nazywa się "złotym wiekiem" państwa polskiego.
Cennym uzupełnieniem do czteroczęściowego cyklu "Jagiellonowie" jest serial TVP "Królewskie Sny", w zasadzie dokument fabularyzowany, wg scenariusza Józefa Hena, w doskonałej obsadzie aktorskiej, dotyczący króla Władysława Jagiełły z maestrią zagrany przez Gustawa Holoubka. Co powiedział sam aktor:"..scenariusz Józefa Hena o ostatnich latach panowania Jagiełły i ostatnim jego małżeństwie wydał mi się bardzo nęcący, rzecz bowiem została potraktowana nie tylko historycznie - choć faktom i realiom nie można nic zarzucić - lecz bardziej po ludzku. Jagiełło przedstawiony jest jako człowiek obdarzony ogromnym talentem politycznym, ujmujący, bogaty charakterologicznie, o wielkiej inteligencji, poczuciu humoru, chytrości, a przede wszystkim jako człowiek z wyobraźnią, która pozwoliłaby zbudować dynastię".
Historia państwa Polskiego za panowania drugiej z kolei dynastii panującej - Jagiellonów. Jej założyciel Władysław Jagiełło uznawany jest za jednego z najwybitniejszych władców polskich. Od czasu powołania na tron polski, Jagiełło gros czasu i sił poświęcał sprawom Polski. Poprzez rozsądny kompromis potrafił zneutralizować separatyzm litewsko-ruski oraz ułożyć się z bratem stryjecznym i początkowo rywalem - Witoldem, czyniąc z niego lojalnego i cennego współpracownika. W życiu osobistym bezpośredni i prosty. Wielki autor i zwycięzca spod Grunwaldu, gdzie złamana została potęga Zakonu Krzyżackiego w 1410 roku. Pozostawił po sobie Władysław Jagiełło związek dwóch państw jeszcze niespójny, ale zaliczający się do pierwszych potęg Europy. Od niego bierze początek dynastia Jagiellonów, z której panowaniem związane są czasy największej świetności Korony Królestwa Polskiego.
Historia państwa polskiego za panowania Władysława Hermana i jego następcy Bolesława Krzywoustego. Polska XII wieku, jej kultura, architektura i sztuka. Wojna z cesarzem Henrykiem V i obrona Głogowa oraz bitwa na Psim Polu. Konflikt braci Zbigniewa i Bolesława oraz pielgrzymka pokutna Krzywoustego na Węgry. Fundacje Krzywoustego. Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Testament Bolesława Krzywoustego. Konflikt Władysława II z Piotrem Włostowicem. Książęta dzielnicowi i ich rządy.