Historia

"W każdej epoce kobiety pragną być piękne – zdaje się to być niejako wpisany w konstrukcje ich tożsamości (a może i biologii?) imperatyw. Niekiedy wykorzystują skrajnie „wyrafinowane” i „neurotyczne” sposoby ucieleśnienia obowiązującego ideału urody (analizując czasy współczesne, można przywołać tutaj choćby chirurgię estetyczną). Dążenie do uzyskania fizycznego piękna było przy tym zawsze źródłem konstytutywnego dla tożsamości kobiety i odrębnego dla niej – w porównaniu z mężczyzną – doświadczenia biograficznego (chociaż w ostatnich dekadach i w tej dziedzinie różnice miedzy płciami zamazują się – mężczyzna coraz częściej otrzymuje kulturowe sygnały, że i on ma być „piękny” – por. Melosik, 2008). Nie ulega tez wątpliwości, ze wygląd kobiety stanowi zawsze podstawowy, wyjściowy „wyznacznik identyfikacji” – jest ekspresją oczekiwań narzucanych ciału kobiety przez obowiązujące standardy i normy społeczne. Z kolei historyczne zmiany ideałów pięknego ciała stanowią wyraz złożonych interakcji miedzy społecznymi rolami kobiet i dominującą ideologią kobiecości, a także wiedzy naukowej i medycznej (Vertinsky, 1987: 257). Zawsze jednak kobiety są oceniane w dużej mierze przez pryzmat ich zdolności adaptacji do akceptowanych powszechnie przekonań dotyczących fizyczności i seksualności. I w tym przypadku znaczenia nabiera kategoria „władzy”. Idealne ciało, zarówno nagie, jak i ubrane, stanowi bowiem – jak twierdzi wielu krytyków – środek sprawowania społecznej kontroli nad umysłami i życiem kobiet. S. Bordo uważa, ze analiza dziejów choćby dwóch rodzajów praktyk społecznych – medycyny i mody – prowadzi do wniosku, iż społeczna manipulacja ciałem kobiecym stanowi podstawowa strategie w potwierdzaniu asymetrycznych stosunków miedzy kobietami i mężczyznami, zawsze na niekorzyść tych pierwszych (Bordo, 1995: 143). Jednocześnie przy tym panująca ideologia cielesności (i seksualności) kobiecej wikła kobiety, przynajmniej z wyższych klas społecznych, w neurotyczne sprzeczności, które sprawiają, iż żyją one w nieustannym niepokoju dotyczącym swojego ciała."