GPM 49 - Model kartonowy - Panzerbetriebwagon.jpg

Niemcy podczas II wojny światowej wprowadzili do służby szynowy pojazd pancerny tzw. Panzertriebwagen. Była to lokomotywa napędzana silnikiem dieslowskim z U-Bota z przekładnią hydrauliczną Voith. Wyposażona była w dwa stanowiska artyleryjskie umieszczone na dwóch nie napędzanych platformach - stanowiskach umieszczonych na początku i końcu lokomotywy. Składy te miały wspomóc walczące oddziały na froncie wschodnim.
Panzertriebwagen Nr.16 został zbudowany w oparciu o lokomotywę spalinową typu WR550 D14 z silnikiem o mocy 405 KW (550 KM). Ten typ lokomotywy został zbudowany w latach 1939 - 1941. W roku 1942 lokomotywę WR550 D14 opancerzono (grubość od 20 do 85 mm). Po opancerzeniu lokomotywy okazało się, że pociąg ma zbyt duży nacisk na oś. Konieczne było zmniejszenie jej ciężaru. W celu obniżenia nacisku na oś zbudowano dwie platformy artyleryjskie, na których początkowo miały być zamontowane działka przeciwlotnicze kalibru 20 i 37 mm. Ostatecznie uzbrojenie pancernego wagonu motorowego stanowiły dwie armaty 7,62 cm FK 295/1 umieszczone w standardowych wieżach, takich jak w pociągach pancernych typu BP42. Taki typ pociągu pancernego dysponował dużą siłą ognia, miał większe możliwości operacyjne i był bardziej samodzielny. Wielkie składy tradycyjnych pociągów pancernych wymagały dobrego stanu torowiska, wytrzymałych mostów, a w przypadku uszkodzenia lokomotywy cały skład był unieruchomiony. W 1943 roku PzTrWg 16 był jednostką rezerwową, kilkakrotnie był używany do patrolowania terenów zagrożonych przez partyzantów. Wiosną i latem 1944 roku operował w ramach Grupy Armii "Środek". Brał udział w walkach pod Rawą Ruską i Lublinem. Zagrożony odcięciem otrzymał rozkaz przebazowania do Radomia. W sierpniu i we wrześniu 1944 roku działał z Kielc patrolując linie kolejowe do Krakowa, Skarżyska nad Kamienną i Radomia. Po rozpoczęciu zimowej ofensywy przez Armię Czerwoną Panzertriebwagen Nr.16 toczył boje w rejonie Kielc. Po wycofaniu się przez Olkusz, Jaworzno - Szczakową został wyremontowany w Gliwicach. Później został poddany gruntownemu remontowi w jednym z zakładów kolejowych w Rzeszy. W kwietniu 1945 roku pociąg brał udział w walkach pod Neu Ruppin, a w dniach 1-2 maja 1945 roku nieuszkodzony został zdobyty pod Neustadt Dosse.
Po wojnie Panzertriebwagen Nr.16 trafił do Ludowego Wojska Polskiego. Stacjonował w Przemyślu i w Sanoku - Zagórzu, gdzie został przezbrojony w rosyjskie armaty. Wchodził w skład jednostki wojskowej Nr.4194. Brał udział w walkach z oddziałami Ukraińskiej Armii Powstańczej.