00 Zeromski, Popioly.mp3

Stefan Żeromski, Popioły
Wielkość: 455 MB
Czas: 32h 21m 58s
Czyta: Leszek Teleszyński

W książce mamy do czynienia z powieścią-panoramą, która rezygnuje z tempa i zawikłania akcji na rzecz epickiej wszechstronności w obrazowaniu życia narodu, równolegle prowadzi kilka wątków fabularnych, opowiadających dzieje postaci fikcyjnych, krzyżuje te wątki z szeroko rozbudowanym opisem wydarzeń historycznych.

Powieść w pierwszej części rozpada się na szereg luźnych epizodów, posiadających samowystarczalną dynamikę fabularną: niemal każdy z nich mógłby być opowiadaniem czy szkicem obyczajowym. O ich selekcji rozstrzyga w istocie autorski zamiar przedstawienia ważniejszych lub bardziej znamiennych zjawisk ówczesnego życia; dla motywacji kompozycyjnej wystarczy, że uczestnikiem (najczęściej mało znacznym)lub obserwatorem tych faktów jest bohater powieści — Rafał Olbromski. Ale rzeczywiste zmiany w jego losach przed wstąpieniem do wojska — kolejne awanturnicze zrywy, które po krótkim triumfie prowadzą bohatera do klęski, rozpaczy i prostracji — dokonują się poprzez ciąg wydarzeń, które niewiele mają wspólnego z ciągiem sytuacji najważniejszych dla powieściowego obrazu epoki. W ten sposób fabuła przestaje być środkiem konstytuowania obrazu społeczeństwa, oba ciągi narracyjne oddzielają się od siebie. Z trudnościami fabularyzacji materiału historycznego walczy również Żeromski przedstawiając w Popiołach dzieje legionów. Nie wystarczyły obrazy wydarzeń wojennych, które mogły znaleźć się w polu obserwacji księcia Gintułta, autor uzupełnia je więc interpretacją ideową i polityczną, zawartą w dyskusjach Gintułta z Dąbrowskim i Sułkowskim, wprowadza również relację wspomnieniową Sariusza Ojrzyńskiego.

Pozostałą część powieści, a więc resztę tomu II i tom III poświęcił pisarz niemal w całości wydarzeniom wojennym lat 1807—1812. Epizody wojenne występują w trzech odmiennych ujęciach. Najsłabszą częścią powieści są karty, na których Żeromski poprzestał na powierzchownej parafrazie różnych materiałów pamiętnikarskich i historycznych; kiedy indziej autor, w oparciu o materiał źródłowy, tworzy własny, już ukonkretniony i plastyczny obraz wydarzenia wojennego, który można by nazwać reportażem historycznym.Powieściowe ujęcie materiału batalistycznego pojawia się, gdy dany epizod staje się indywidualnym przeżyciem bohaterów. Krzysztof w czasie szturmu Saragossy, kapitan Wyganowski nad trupem hiszpańskiej zakonnicy, Gintułt broniący klasztoru świętego Jakuba w Sandomierzu — oto niezbyt częste w Popiołach rozwiązania najtrudniejszych zadań historycznej powieści wojennej.