Okładka.jpg

LITZMANNSTADT 1939r. - 1945r.
W konsekwencji kampanii wrześniowej i na mocy dekretu kanclerza III Rzeszy Adolfa Hitlera z 8 października 1939 roku w granicach państwa niemieckiego znalazła się znaczna część Ziemi Łódzkiej. Dokument ten nie rozstrzygał losów Łodzi. Dopiero zdecydowana akcja miejscowych Niemców, wsparta działaniem czynników partyjnych, policyjnych, administracyjnych i gospodarczych, legła u podstaw decyzji Hitlera o wcieleniu Łodzi do III Rzeszy. Uroczyste ogłoszenie tego aktu nastąpiło 9 listopada 1939 roku. Początkowo Łódź została zdegradowana do podrzędnego miasta w rejencji kaliskiej Reichsgau Posen. Pierwszym aktem podnoszącym status tego ośrodka było przyznanie mu 1 stycznia 1940 roku praw samorządu niemieckiego oraz uprawnień miasta wydzielonego. W późniejszych miesiącach przeniesiono z Kalisza do Łodzi siedzibę rejencji, zmieniono nazwę z kaliskiej na łódzką oraz dokonano oficjalnej zmiany nazwy miasta na Litzmannstadt (11 kwietnia 1940 roku).
Łódź - największe miasto, najpoważniejszy ośrodek przemysłowy i ważny węzeł komunikacyjny Kraju Warty - zajmowała w planach eksterminacyjnych okupanta hitlerowskiego miejsce szczególne. Zamieniono ją w poletko doświadczalne wielopłaszczyznowej polityki narodowościowej aparatu hitlerowskiego. To właśnie tu zorganizowano najdłużej działające w Europie getto żydowskie, przez które przeszło ok. 200.000 osób (z czego ok. 46.500 zmarło w samym getcie na skutek panujących tam warunków). Tu także istniały jedyne w swoim rodzaju miejsca odosobnienia - obóz dla dzieci i filia Urzędu Rasowego. Zlikwidowano wszelkie przejawy kultury i nauki polskiej, eksperymentowano na polu wyznaniowym, a ludność polską poddano szerokiej akcji eksterminacyjnej (maksymalna eksploatacja siły roboczej, grabież mienia, masowe aresztowania, egzekucje, deportacje do obozów koncentracyjnych, wysiedlenia do Generalnego Gubernatorstwa, przymusowe wywożenie na roboty w głąb Rzeszy).